Գլխավոր Հարցազրույց Քաղաքականություն 

Հայաստանը կոնստանտ է, մնացած ամեն ինչը՝ գործառույթ. Լևոն Շիրինյան

analitik.am

Ռուսաստանն ունի այսրկովկասյան քաղաքականություն, որում կա ադրբեջանական հատված, հայկական հատված և այլն: Ռուսաստանն աշխատում է ո՛չ Հայաստանի, ո՛չ էլ Ադրբեջանի օգտին, այլ ցանկանում է պահպանել ստատուս քվոն, խառնակ վիճակը, որպեսզի հարկ եղած պահին կարողանա ճնշում գործադրել կողմերի վրա: Analitik.am-ի թղթակցի հետ զրույցում հայտարարեց քաղաքագետ Լևոն Շիրինյանը՝ անդրադառնալով Ռուսաստանի կողմից վարվող քաղաքականությանը: Նրա խոսքերով, ինչպես Ռուսաստանն է բալանսի քաղաքականություն վարում մեր տարածաշրջանում, այնպես էլ մենք պետք է վարվենք նույն Ռուսաստանի, ԱՄՆ-ի, ԵՄ-ի և Իրանի հետ հարաբերություններում:

 -Պարոն Շիրինյան ինչպե՞ս կմեկնաբանեք այն տեսակետը, որ արցախյան հակամարտության կարգավորման բանալին գտնվում է Ռուսաստանի ձեռքում:

-Նախ ասեմ, որ բացասաբար եմ վերաբերվում այդ տեսակետին: Հակամարտության կարգավորման բանալին գտնվում է հայ ժողովրդի՝ Հայաստանի Հանրապետության, Արցախի Հանրապետության և համայն հայության ձեռքում: Բացի դրանից, չպետք է մոռանալ նաև ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի մասին: Ինչ վերաբերում է հարցադրմանը, ապա ասել եմ ու շարունակում եմ պնդել, որ դա Իսրայել Օրու՝ օտարի կամքի տակ ապրելու տրամադրվածության շարունակումն է: Իսկ եթե խոսքը վերաբերում է միջազգային ճանաչմանը, ապա դրա հերն էլ անիծած: Թող չճանաչեն, այսպես կշարունակենք ապրել: Արցախի հարցը լուծված է հայ ժողովրդի կամքով, ուժով և պատերազմի արդյունքում:

-Իսկ մենք Հայաստանում իրավունք ունե՞նք խոսել հողեր զիջելու մասին: Այս մասով ևս հայտարարություններ լինում են:

-Ոչ...Եթե խոսքը զուտ խոսելու մասին է, թող խոսեն: Բայց եթե խոսքը վերաբերում է Լևոն Տեր-Պետրոսյանին, ապա նա հատուկ պատասխանատվություն ունի պետության և ժողովրդի առջև, որովհետև Արցախն ազատագրելու կոչերը հանուն իր և իր խմբի իշխանության գալու, ժամանակին հենց ինքն է արել: Այսինքն՝ այլ բան է, որ հողեր զիջելու մասին խոսում է քաղաքացին, այլ բան՝ վերլուծաբանը, այլ բան՝ նա:

Պետք է հասկանալ, որ անկախ դրանից ճանաչում են, թե՝ ոչ, Արցախը կայացած Հանրապետություն է, որն ունի իր Սահմանադրություն, սահմանադրորեն ճշտել է իր սահմանները, պետականության կարգը: Բացի դրանից, պետք չէ մոռանալ, որ կա հանրաքվեի, ժողովրդի կամարտահայտման իրավունք և այլն: Հայաստանից կարող են միայն անվտանգության երաշխիքներ տալ, ուրիշ ոչ մի բան:

Լևոն Տեր-Պետրոսյանի խոսակցությունը ես դիտում եմ, որպես այլ պետության ներքին գործերին միջամտելու փորձ, որի իրավունքը չունի: Ես առաջարկել եմ, որ Արցախի իշխանությունները հարցն ուսումնասիրեն և քրեական գործ հարուցեն նրա դեմ ժողովդրին բարոյալքելու, բանակի հոգեբանական վիճակի վրա ազդելու և հօգուտ Ադրբեջանի չհիմնավորված գովեստներ շռայլելու համար:

Հիմա երկրորդ առաջարկությունն եմ անում՝ Արցախի իշխանություններն իրավունք ունեն Լևոն Տեր-Պետրոսյանին անցանկալի անձ հայտարարել: Նա Արցախ գնալու իրավունք չունի: Այն, որ առաջին նախագահ է եղել, որևէ բան չի փոխում: Բացի դրանից, պետք է ասեմ, որ Տեր-Պետրոսյանն ընտրությունների զեղծարարություն առաջին նախագահն է:

 -Եկեք խոսենք հակամարտության կարգավորման գործում Ռուսաստանի դերակատարման մասին…Ի՞նչ եք կարծում, որքանո՞վ է Ռուսաստանին ձեռնտու արցախյան հակամարտության կարգավորումը: Եվ առհասարակ, ի՞նչ կասեք Հայաստանի նկատմամբ վարվող ռուսական քաղաքականության մասին:

-Ռուսաստանն ունի այսրկովկասյան քաղաքականություն, որում կա ադրբեջանական հատված, հայկական հատված և այլն: Ռուսաստանն աշխատում է ո՛չ Հայաստանի, ո՛չ էլ Ադրբեջանի օգտին, այլ ցանկանում է պահպանել ստատուս քվոն, խառնակ վիճակը, որպեսզի հարկ եղած պահին կարողանա ճնշում գործադրել կողմերի վրա: Ռուսաստանը գիտի, որ պետք է Ադրբեջանին սիրաշահի թյուրքական աշխարհի հետ «բարիդրացիական» հարաբերություններ ունենալու համար, իսկ Հայաստանի մասով գիտի, որ հայկական սեպն է խանգարում թյուրքական աշխարհի միավորմանը:

Ես վստահ եմ, որ ապրիլյան պատերազմը եղավ նաև Ռուսաստանի հրահրմամբ, կարող է հարց առաջանալ, թե ինչ նպատակով: Եթե Լևոն Տեր-Պետրոսյանի մարմաջը կատարվեր, հայկական բանակը ջախջախվեր, ռուսները՝ որպես դաշնակիցներ, կգային մեզ օգնելու, ինչից հետո էլ իրենց խաղապահները կնստեին սահմանին: Խաղաղապահներ տեղավորելու խնդիր կլուծվեր:

-Իսկ Իրա՞նը:

-Ես վստահ եմ, որ Իրանին ձեռնտու է Հայաստանի Հանրապետության, Արցախի Հանրապետության հետ պետական սահմանների երկարացումը մինչև Քուր-Արաքսյան խառնարան, քանի որ այդպես կհեռանա թուրքական հատվածից՝  բարձրացնելով իր անվտանգությունը: Այսինքն՝ հայ-իրանական սահմանի երկարացումն ուղիղ համեմատական է Իրանի ազգային անվտանգությանը: Ուղղակի պետք է աշխատել և շահերն առաջ տանել:

-Ես Ձեր ասածից ճի՞շտ հասկացա, որ Ռուսաստանի համար Հայաստանն ու Ադրբեջանը նույնն են՝ անկախ դրանից, որ Հայաստանի հետ գտնվում է նույն ռազմական բլոկում, ինչպես նաև ԵՏՄ-ում:

- Ռուսաստանը հավասարության նշան է դնում, բայց դա չի նշանակում, որ մենք իր ճորտն ենք: Ռուսաստանն այսրկովկասում վարում է բալանսի քաղաքականություն: Մենք էլ այդ բալանսի քաղաքականությունը պետք է վարենք Ռուսաստանի, Իրանի, Միացյալ Նահանգների, Եվրամիության հետ: Դրա հնարավորությունը  ունենք և եթե դա արվի, Ռուսաստանի հետ գործողություններն ավելի լայն ազատություն կստանան:

-Պարոն Շիրինյան, վերադառնանք հայ-ռուսական հարաբերություններին: Կան մարդիկ, ովքեր կարծում են, որ այսօր Հայաստանը վասալային հարաբերություններ ունի Ռուսաստանի հետ: Դրանում չկա արդյո՞ք մեր մեղավորությունը:

-Պետք չէ այդպես ասել, պետք չէ վիրավորել: Այդ հարցադրումները ես չեմ ընդունում: Անվտանգության հարցերում մենք Ռուսաստանի հետ լուրջ կապեր ունենք: Եթե Արևմուտքը մի օր Թուրքիայի մասով մեզ երաշխիքներ տա, մենք մեզ ավելի ազատ կզգանք Ռուսաստանի հետ խոսելիս:

Բայց պետք է ասեմ, որ մեր բոլոր խնդիրները ներսում են: Ամեն ինչի պատճառն այն է, որ Հայաստանն օլիգարխիկ կառուցվածք ունի, վերացրեք դա և Հայաստանն ավելի լավ կզարգանա, կունենա ոչ թե փակված պետության կարգավիճակ, այլ  փոխադարձ հարաբերությունների կազմակերպողի գործառույթ: Սա կախված է մեզանից:

 -Իսկ գոնե այն միտքը, որ Ռուսաստանից լուրջ ազդեցություն ունեն Հայաստանում ներքին քաղաքական դաշտի որոշումների վրա, ապրելու իրավունք ունի՞:

 -Ես դրա հետ այդքան էլ համաձայն չեմ: Ով ինչ ասես, կարող է ասել: Ո՞վ է տեսել, թե ինչպես են ընդունվում այդ որոշումները… Բայց կախվածություն կա: Իսկ դրա պատճառն այն է, որ Հայաստանում իշխող դասակարգն էլիտար չէ, այն դասակարգը չէ, որն անկախության քաղաքականություն վարի: Եթե չեղած նախագահը, որն արդեն 20 տարի նախագահ չէ, պարտության կոչեր է անում, էլ ինչ եք ուզում:

Բոլոր խնդիրները մեր ներսում են: Տեսեք, Ֆինլանդիան Ռուսաստանի հետ այնպիսի փոխհարաբերություններ ունի, որը չի վտանգում Ռուսաստանի անվտանգության հարցերը, իսկ մնացած հարցերում ազատ է: Սա կոչվում է քաղաքականության ֆինլանդականացում: Թող այստեղ էլ նման քաղաքականություն վարեն կամ կոմպլեմենտար քաղաքականություն: Եթե Հայաստանում մեկն Արարատյան դաշտն է գրավել, մեկը՝ գործարանները, Ռուսաստա՞նն է մեղավոր: Ռուսնե՞րն են մեղավոր, որ բանակը թալանում են ու մենք ունենք ճարպակալած գեներալներ: Նույն Լևոն Տեր-Պետրոսյանը կարո՞ղ է իր գեներալներով հպարտանալ:

-Իսկ ի՞նչ կասեք Իրանի նախագահի այցի մասին:

-Ես այդ այցը շատ դրական եմ գնահատում, նաև պետք է ասեմ, որ այն ուշացած էր: Ինձ թվում է, որ մենք Իրանի հետ փոխհարաբերությունների ռեսուրսի 10 տոկոսն էլ չենք օգտագործում: Դրա մեղավորն էլ ենք մենք:

 -ԵՏՄ-ն այս հարցում չի խանգարո՞ւմ:

-Ոչ, ԵՏՄ-ն օժանդակող է: Բայց այդ հարցերը պետք է տալ այն երեք նախարարներին, որոնք Հայաստանից նշանակվել են ԵՏՄ-ում աշխատելու համար: Պետք է հասկանալ, թե ինչ են անում և ինչ արդյունք են ստանում: Հետաքրքրվեք և իմացեք, թե ում երեխաներն են նշանակվել նախարար: Եթե այդ նախարարները գնում են այնտեղ իրենց աշակերտի նման են պահում, թող ետ կանչեն: Թող բացատրություններ պահանջեն:

Նույն շարքից