ՀՀ առողջապահության նախարարությունում նոյեմբերի 22-ին կայացել է մարդու պապիլոմավիրուսի դեմ պատվաստումների թեմայով հերթական աշխատանքային հանդիպումը։ Կարևորելով պետություն-հասարակություն ակտիվ երկխոսությունն` այս անգամ հարցը քննարկվել է հասարակական կազմակերպությունների ներկայացուցիչների հետ:
Ողջունելով մասնակիցներին` նախարար Լևոն Ալթունյանը նշել է հանդիպման նպատակը, մասնավորապես, թե որքանով են հիմնավորված հնչեցվող մտահոգությունները. «Քննարկման արդյունքում հասկանանք, թե արդյո՞ք կա անհրաժեշտություն մեր մոտեցումներում փոփոխություններ կատարելու, թե յուրաքանչյուրս մնում ենք մեր կարծիքին»,-ասել է նախարարը։
Իմունականխարգելման ազգային ծրագրի ղեկավար Գայանե Սահակյանը հակիրճ ներկայացրել է վիճակագրական տվյալներ Հայաստանում առկա իրավիճակի, շուրջ 71 երկրների փորձի, պատվաստանյութի բաղադրության, կողմնակի ազդեցությունների վերաբերյալ, ինչպես նաև պարզաբանել է այս կապակցությամբ նախկինում հնչեցված մի շարք մտահոգություններ։
Ի պատասխան «Լույս» տեղեկատվական վերլուծական կենտրոնի տնօրեն Հայկ Այվազյանի հարցի՝ տեղեկացվել է, որ արգանդի պարանոցի քաղցկեղի սկրինինգային ծրագիրը Հայաստանի ամբուլատոր-պոլիկլինիկական համակարգում իրականացվում է անվճար` ռիսկային 30-60 տարեկան կանանց շրջանում։ Սակայն, չնայած լայն իրազեկմանը, ընդգրկվածության ցուցանիշները բարելավման կարիք ունեն։
«Իրազեկ և պաշտպանված սպառող» ՀԿ-ի նախագահ Բաբկեն Պիպոյանը նշել է, որ ընդունելի է խնդրի առկայությունը, սակայն ընդգծել ռիսկերի գնահատման և կառավարման կարևորությունը, հանրային իրազեկվածության գործընթացում խնդիրների առկայությունը՝ հորդորելով առավել առարկայական դարձնել հասարակական սեկտորի հետ համագործակցությունը։
«Համահայկական ծնողական կոմիտե» ՀԿ-ի ղեկավար Լիա Ավետիսյանը մտահոգություն է հայտնել առավելապես կնոջ վերարտադրողական ֆունկցիայի, ինչպես նաև պտղաբերության ցուցանիշի վրա պատվաստման հնարավոր ներգործության մասով, ինչի առթիվ հանդիպմանը ներկա գերատեսչության և հասարակական սեկտորի ներկայացուցիչների և մասնագետների կողմից տրվել են մեկնաբանություններ։
«Մայրազոր» միության ղեկավար Ռուզան Ասատրյանը բարձրաձայնել է մանկատների և գիշերօթիկ հաստատությունների աղջիկների պատվաստման հարցը։ Նշվել է, որ, եթե տվյալ երեխան ունի ծնող, ապա այդ դեպքում որոշումը կկայացնի ծնողը, իսկ եթե ոչ, ապա համապատասխան հաստատության ղեկավարը։
Հանդիպման ընթացքում մեկնաբանություններ և հարցադրումներ են հնչեցվել ներկա հասարակական այլ կազմակերպությունների ներկայացուցիչների կողմից ևս։
Անդրադառնալով հանդիպմանը ներկաների կողմից վկայակոչված ԱՄՆ պրոֆեսոր Դ. Հարփերի հնչեցրած կարծիքների առթիվ մտահոգությանը` նախարար Լևոն Ալթունյանն ընդգծել է, որ այդ տեսակետը պրոֆեսորի անձնական կարծիքն է. «Նախարարությունը չի կարող առաջնորդվել անհատի կարծիքով։ Ընդհանուր ռազմավարությունն ընդունվում է Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության երաշխավորությունների հիման վրա»։
Հայ ուռուցքաբանների ասոցիացիայի նախագահ, ՀՀ ԱՆ գլխավոր մանկական ուռուցքաբան, պրոֆեսոր Գրիգոր Բադալյանը ներկայացրել է, թե իր մասնագիտական գործունեության 30 տարվա ընթացքում արգանդի պարանոցի քաղցկեղով որքան երիտասարդ կանանց տառապանքի, կորուստների ականատեսն է եղել. «Տարիներ առաջ մենք երազում էինք քաղցկեղի կանխարգելման մասին։ Հիմա առաջին անգամ քաղցկեղը կանխարգելելու հնարավորություն է տրվում։ Ինչպե՞ս կարելի է դրանից հրաժարվել»,-ասել է Գրիգոր Բադալյանը։
Մանկաբարձ-գինեկոլոգների և նեոնատոլոգների ՀԿ-ի ներկայացուցիչ Եվա Չիչոյանը մեկնաբանել է, որ արգանդի պարանոցի քաղցկեղը 3-4-րդ փուլերում է հայտնաբերվում, քանի որ սկզբնական շրջանում հիվանդությունը կլինիկորեն չի արտահայտվում։ Վերջինս շեշտել է, որ մանկաբարձ-գինեկոլոգների համար առավել տեսանելի է խնդրի առկայությունը և պատվաստման անհրաժեշտությունը։
Հնչել են նաև զավեշտի հասնող կասկածներ, որոնք ընդունելի չեն եղել անգամ պատվաստմանը դեմ արտահայտվողների կողմից։
Հանդիպման ընթացքում նախարար Լևոն Ալթունյանը հորդորել է ներկաներին անցկացնել կառուցողական քննարկում, ունկնդիր լինել միմյանց և փորձել համատեղ առավելագույն արդյունքի հասնել` ի նպաստ աղջիկների առողջ ապագայի։
Ամփոփելով քննարկումը Լևոն Ալթունյանը շնորհակալություն է հայտնել ներկաներին սրտացավության համար՝ ընդգծելով, որ նախարարությունը մշտապես պատասխանատվություն է ստանձնում ոչ միայն պատվաստումների իրականացման, այլև յուրաքանչյուր հիվանդի բուժման գործում։
Նշենք, որ քննարկմանը մասնակցել են հայտ ներկայացրած բոլոր կազմակերպությունների ներկայացուցիչները։
Հ.Գ. Ստորև ներկայացվում են Իմունականխարգելման ազգային ծրագրի ղեկավար Գայանե Սահակյանի կողմից հանդիպման ընթացքում ներկայացված վիճակագրական ցուցանիշները և հիմնավորումները, ինչպես նաև հանդիպման ամբողջական տեսագրությունը։
Ներկայումս մեր երկրում արգանդի պարանոցի քաղցկեղով հաշվառված է 3030 հիվանդ։ Յուրաքանչյուր տարիարձանագրվում է միջինում 250 նոր դեպք։ Կանանց քաղցկեղների կառուցվածքում 2-րդ տեղը գրավող այս հիվանդությանմահացության ցուցանիշը 100000 կնոջ հաշվարկով 7-8 է։ Հիվանդությունը երիտասարդանում է, զգալիորեն աճել էբարձիթողի դեպքերի թիվը՝ մոտավորապես 60%-ը հայտնաբերվում է հիվանդության 3-4-րդ փուլերում։Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության և Պատվաստանյութերի անվտանգության գլոբալ կոմիտեիխորհրդատվական հանձնաժողովի տվյալներով` ՄՊՎ-ի դեմ պատվաստանյութերն ունեն բարձր արդյունավետություն։Այդ մասին է վկայում 71 երկրի փորձը։ Ինչպես բոլոր դեղերն ու պատվաստանյութերը, այնպես էլ գարդասիլը, մինչևներդրվելը երկար տարիներ կլինիկական փորձաքննության են ենթարկվում։ Պատվաստանյութն ամբողջական վիրուս չէ, հետևաբար չի կարող մուտացիայի ենթարկվել և առաջացնել արգանդի պարանոցի քաղցկեղ։ Ինչ վերաբերում է հետպատվաստումային երևույթներին, ապա ավելի շատ դիտարկվում են տեղային ռեակցիաներ` ցավ, կարմրություն, այտուց: Ուժեղ ցավ արձանագրվել է պատվաստվածների 6%-ի մոտ: Որպես ընդհանուր կողմնակի երևույթ`արձանագրվել է միայն ջերմության բարձրացում` 10%-ից քիչ։ Դիտվել են նաև գլխացավ, սրտխառնոց, ընդհանուրթուլություն, ցավ որովայնի շրջանում, մկանացավ, ալերգիկ ցան: Արձանագրվել են նաև ուշաթափության դեպքեր, որըբնորոշ է այդ տարիքային խմբին՝ պայմանավորված ներարկման վախով: Ծանր ռեակցիաները՝ անաֆիլաքսիան, զարգանում է 1,7 միլիոնից մեկի դեպքում, որն օրգանիզմի անհատական ռեակցիան է, ինչը կարող է առաջանալցանկացած դեղորայքից, սննդամթերքից։ Որևէ հիմք չկա պնդելու, որ պատվաստանյութն ինչ-որ կերպ ազդում էպտղաբերության վրա: Կլինիկական հետազոտությունները հաստատում են, որ ՄՊՎ-ի դեմ պատվաստանյութը չիազդում կնոջ վերարտադրողական ֆունկցիայի վրա: Ճիշտ հակառակը` կնոջ մոտ անպտղության պատճառ է դառնումարգանդի պարանոցի քաղցկեղի բուժումը (արգանդի հեռացում, քիմիաթերապիա և/կամ ճառագայթային բուժում):
