Արցախյան երկրորդ պատերազմի ժամանակակցույցը պատահական չէր ընտրված և կարծես թե դրա հիմնավորումները սկսում են երևալ:
Այս պատերազմի հիմնական նպատակը կարծես թե Իրանի սահմանն Ադրբեջանի վերահսկողության տակ դնելն էր ու պատահական չէր, որ ադրբեջանական զորքերն առաջին հերթին հենց Իրանի սահմանով շարժվեցին, իսկ բուն Արցախի տարածքն Ադրբեջանի բոնուսն էր, որքան կարողանար, այնքան էլ կգրավեր, կամ որքան թույլ գտնվեր իրենցքայլական ապազգային ռեժիմը: Այսինքը, հիմնական թիրախը Արցախի բուն տարածքը չի եղել:
Հիմա հետևենք Իրանի շուրջ ընթացող զարգացումներին:
The New York Times-ի տվյալներով, վերջերս, Թրամպի ավագ խորհրդականները նրան համոզել են չհարվածել Իրանի միջուկային ծրագրի օբյեկտներին: Նրանց թվում են եղել փոխնախագահ Փենսը, պետքարտուղար Պոմպեոն, ՊՆ պաշտոնակատար Միլլերը և գեներալ Միլլին, քանի որ այդ հարվածները կարող են վերածվել լայնամաշտաբ ռեգիոնալ պատերազմի: Սակայն, վերջերս, Պոմպեոն չի բացառել Իրանի հանդեպ հարվածներն, ասելով, որ դա կարող է տեղի ունենալ, եթե ամերիկացիների անվտանգության խնդիր առաջանալ ու նման որոշումը ԱՄՆ նախագահի իրավասության խնդիրն է:
Իսրայելի վարչապետ Նաթանյահուն օրերս Սաուդյան Արաբիա գաղտնի այցի է կատարել, որի մասին տվյալներ են սպրդում: կան տեղակատվական արտահոսքեր, որ Սաուդյան Արաբիայի թագաժառանգը հրաժարվել է միանալ Իրանի դեմ հնարավոր ռազմական գործողություններին:
Մինչ այդ, Իրանի արտգործնախարար Զարիֆն զգուշացրել էր, որ Իրանի նկատմամբ հնարավոր հարվածները չեն մնա որպես լոկալ պատերազմ, այլ կվերածվեն լայնամաշտաբ ռեգիոնալ պատերազմի:
Հիա վերադառնանք մեր տարածաշրջան:
Օրերս Իրանում սպանվել է միջուկային ծրագրի ղեկավարներից մեկը՝ Մոհսեն Ֆահրիզադեն: Իրանը սպանության մեջ մեղադրում է Իսրայելին ու սպառնում է վրեժ լուծել: Մինչ այդ, տարիներ առաջ, սպանվել էր ևս մեկ գիտնական ու Իրանից հափշտակվել էր երկու բեռնատար գաղտնի փաստաթղթեր: Սակայն խնդիրն այն է, թե որ տարածքում են կազմակերպվում այդ գործողություններն ու որ սահմանով էր անցկացվել այդ բեռնատարները: Բեռնատարներն հատել էին Ադրբեջանի սահմանն, իսկ Ադրբեջանի տարածքն օգտագործվում է Իրանի դեմ հետախուզական գործողությունների համար որպես կենտրոն: Այս իմաստով հասկանալի է դառնում Երկրորդ Արցախյան պատերազմի ժամանակ Իսրայելի ռազմական ու մասնագտական աջակցությունն Ադրբեջանին :
Հիմա բոլորին հետաքրքրում է, թե մինչև եկող տարվա Հունվարի 20, մինչ Թրամպի հեռանալը, կսկսվի պատերազմ Իրանի դեմ, թե ոչ: Դրա հավանականությունը մեծ է: Նաև կարևոր է հասկանալ, թե այդ պատերազմի թատերաբեմում կլինի՞ Ադրբեջանն ու Իրանի սահմանում տեղակայվող սիրիացի իսլամիստներն որևէ դեր կատարելո՞ւ են, թե՝ ոչ: Նաև կարևոր է հասկանալ, Թուրքիան կներգրավվի՞ այդ պատերազմին, իսկ Իրանը կաջակցի՞ քրդերին, որպես պատասխան քայլ, թե ոչ ու բազմաթիվ այլ հարցեր են առաջանում, որոնց հանդեպ մենք, հասկանալի պատճառով, չենք կարող անտարբեր գտնվել:
Հ.Գ. Ինչո՞ւ է Իրանի միջուկային ծրագիրն այնդքան անհանգստացնում Իսրայելին: Իսրայելը տարածաշրջանում միակ միջուկային երկիրն է, որը նրա անվտանգության հիմնական երաշխիքն են: եթե Իրանը ստեղծի իր միջուկային համալիրն, ապա հասկանալի է, որ որպես պատասխան քայլ դա նույնպես կանեն Թուրքիան ու Սաուդյան Արաբիան, որոնք, ի դեպ, արդեն գաղտնի կերպով նախապատրաստական աշխատանքներ են այդ ուղղությամբ կատարում։ Այդ դեպքում Իսրայելի անվտանգության միջուկային երաշխիքը հոդս է ցնդում: Դա Իսրայելի համար կյանքի խնդիր է։
Քաղաքագետ Ստեփան Դանիելյան
