Հայկական կողմն արդեն պարզել է, որ երեկ սոցիալական ցանցերում տարածված տեսանյութը, որում երևում էին հայ ռազմագերիների գնդակահարության կադրեր, կատարվել է Իշխանասարի դիրքերից մեկում` «Հովազ 1» բարձունքում: Ռազմագերիների շահերի ներկայացուցիչ, Միջազգային և համեմատական իրավունքի կենտրոնի նախագահ Սիրանուշ Սահակյանը «Հետք»-ի հետ զրույցում ասաց՝ ունեն հստակ փաստեր, որ 10 օր առաջ այդ հատվածից ադրբեջանցիները նկարներ են տարածել որպես Իշխանասար:
«Արդեն նույնականացրել ենք գնդակահարված երկու զինծառայողի, որոնք երևում էին նաև ադրբեջանցիների տարածած տեսանյութում` իրենց իրերով, տեղանքով: Այսինքն, միանշանակ է, որ Իշխանասարում է եղել»,- ասում է Սիրանուշ Սահակյանը:
Իրավապաշտպանի խոսքով` երկու զինծառայողի հեշտությամբ են նույնականացրել, մյուսների մասով արդեն դժվարություն չկա, քանի որ հայտնի է, թե որ դիրքում է եղել: Նույնականացված երկու զինծառայողները պարտադիր ժամկետայիններ են եղել: Տեսանյութում երևում է, որ դիրքում գտնվել է 9 զինծառայող, որոնցից տեսանյութում երևում է 4-ի գնդակահարությունը: Սակայն տարածված տեսանյութում այլ հայ գերիներ ևս կան:
Առկա են հստակ ապացույցներ, որ գերիների գնդակահարությանը ներգրավված է եղել «Կոմանդո» ստորաբաժանումը: Այն վերապատրաստվում է թուրք հրամանատարների կողմից: Փաստացի ստացվում է, որ ՆԱՏՕ-ի անդամ Թուրքիան ներգրավված է նմանատիպ վայրագություններին:
Ըստ Սահակյանի` դիրքում ծառայություն իրականացնողների ցուցակը պետք է տրամադրեր պետությունը, սակայն այդ առումով հապաղել են, հավանաբար, որպեսզի իրենք հանդես գան հայտարարությամբ: Իրավապաշտպանն ասում է, որ այլ տարբերակով կարողացել են այնտեղ ծառայողների ցուցակը ձեռք բերել:
Այժմ աշխատում են ապացույցների վրա, որպեսզի ներկայացնեն Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարան (ՄԻԵԴ): 44-օրյա պատերազմին վերաբերող ՄԻԵԴ-ում արդեն քննվող գործի շրջանակներում փորձելու են մեծացնել դատարանի պատասխանատվությունը, որպեսզի ստանդարտներ փոխի:
Սիրանուշ Սահակյանը նշեց, որ քննվող գործի շրջանակներում ՄԻԵԴ-ին ներկայացրել էին գերիներին ազատ արձակելու պահանջ` ցույց տալով, որ Ադրբեջանի տիրապետության տակ գտնվելու ընթացքում կա սպանվելու իրական վտանգ: Այդ ամենը ցույց են տվել կոնկրետ օրինակներով:
«Մարտի դաշտը և փակ հիմնարկը տարբեր կառավարելիության ռիսկեր ունեն, բայց մենք դատարանին փաստաթղթավորված ապացույցներ ենք ներկայացրել, որ ոչ միայն մարտի դաշտում են մարդիկ գերեվարված վիճակում գնդակահարվում, այլև փակ հաստատություններում գտնվելու ընթացքում ծեծի և խոշտանգումների հետևանքով սպանվել են: Դատարանը բավարարել է միայն ֆիզիկական անձեռնմխելիությունն ապահովելը, Կարմիր խաչի միջոցով ընտանիքի անդամների հետ կապ հաստատելը, մարդասիրական նորմերին համապատասխան կենցաղային, հիգիենիկ պայմանների ապահովումը»,- ասում է Ս. Սահակյանը:
Սահակյանի խոսքով` ՄԻԵԴ-ն իր պրակտիկայում բացառիկ դեպքում է ազատ արձակելու պահանջը բավարարել: Դա ռուս քաղաքական գործիչ Նավալնիի գործն է:
«Բայց հասկանում ենք, որ լրիվ այլ քաղաքական տիրույթում են գտնվում և այլ պաշտպանվածություն ունի Նավալնին, քան մեր զինծառայողները: Այս ամենը ներկայացնելու ենք դատարանին` ցույց տալով, որ դատարանի` ազատ արձակման միջոցի չկիրառումը չի կանխում, և եթե կիրառեր, ինչպես կկանխեր միջադեպը: Քանի որ չի կիրառում, նման միջադեպերը չեն կանխվում: 4 կամ 5 տարի հետո արդարադատությունն այս տեսակի գործերով անարդյունավետ է լինելու»,- հավելեց Սիրանուշ Սահակյանը:
Սակայն ՄԻԵԴ-ն աշխատանքի միակ ուղղությունը չի լինելու: Սահակյանն ասում է, որ նախկինում տարբեր միջազգային կառույցներին զեկույցներ են ներկայացրել Ադրբեջանի կատարած գնդակահարությունների վերաբերյալ՝ թե՛ անհատական, թե՛ խմբային: Բացի այդ, պարբերաբար բարձրաձայնել են, որ քաղաքական պատասխանատվության անհրաժեշտություն կա, և դրա բացակայությունը ծնում է անպատժելիություն:
«Ադրբեջանի վարքագիծը մի ցայտուն գիծ էլ ունի` չեն թաքցնում: Աշխարհի այլ վայրերում հնարավոր է կատարվեն ոչ նման գուներանգներով դաժան խախտումներ, բայց ներգրավված կողմերը շահագրգիռ են, որ թաքցնեն, որովհետև անհանգստանում են պատասխանատվության համար: Ադրբեջանը գործում է բացահայտ, անպատժելիության մթնոլորտում: Տարածում, խրախուսում է այդ միջադեպերը` ի ցույց դնելով միջազգային կառույցների շահագրգռվածությունն ու անկարողությունը՝ արձագանքելու իր կողմից կատարված սպանություններին»,- նշում է Սիրանուշ Սահակյանը:
Իրավապաշտպանի խոսքով՝ այս ապացույցները նորից են ներկայացնելու ՄԻԵԴ: Այս անգամ շատ հստակ են ձևակերպելու, որ ընտրողաբար չի կարելի մոտենալ: Տնտեսական, քաղաքական շահերից ելնելով` չեն կարող հանդուրժվել այս հանցագործությունները:
«Հակառակ դեպքում մենք կարող ենք մտածել, որ հանցակցության հետ գործ ունենք: Փաստերը խոսուն են, անհերքելի են: Մենք չունենք ապացուցման խնդիր, բայց արդեն ապացուցված դեպքերով չունենալ պատժամիջոցներ, որտեղ բարձր քաղաքական և ռազմական ղեկավարությունը կենթարկվի պատասխանատվության, դա նշանակում է հովանավորչություն»,- ավելացնում է Սիրանուշ Սահակյանը:
Իրավապաշտպանը նշում է, որ արդեն հաստատված են 17 գերիների անունները, որոնք գտնվում են Ադրբեջանում: Սակայն, նրանց թիվն ավելին է, քանի որ ավելի շատ ներկայացված անձինք կան, քան հաստատված են:
