Գլխավոր Հարցազրույց Քաղաքականություն 

Բոլորն էլ շատ լավ գիտեն, որ անմիջական պատերազմը կբերի երկրագնդի ոչնչացմանը

analitik.am

Իր հայտարարություններով ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը երկու խնդիր է լուծում: Այս մասին Analitik.am-ի հետ զրույցում հայտարարեց քաղաքագետ Արմեն Վարդանյանը՝ խոսելով նոր զինատեսակների վերաբերյալ Պուտինի հայտարարության մասին: Հարցազրույցը ներկայացնում ենք ամբողջությամբ.

Պարոն Վարդանյան, ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը Դաշնային ժողովին ուղղված վերջին ուղերձում խոսեց ռուսական նորագույն զինատեսակների մասին, որոնք, նրա խոսքերով անիմաստ են դարձնում ամերիկյան ՀՕՊ-երը: Ի՞նչ եք կարծում, կա՞ իրականում նման բան, թե՞ սա բլեֆ է:

Իմ խորհին համոզմամբ, Ռուսաստանը չունի այդպիսի զենք, և Պուտինի այդ հայտարարությունը պետք է դիտարկել ընդամենը հակառակորդի վախեցման, ահաբեկման քաղաքականության (policy of intimidation) համատեքստում, որը հոգեբանական պատերազմին բնորոշ տարրերից է: Ռուսաստանի` այդպիսի զենք ունենալու հավանականության մասին կասկածներ են հայտնել նաև աշխարհի բազմաթիվ փորձագետներ և քաղաքական գործիչներ: Դա նույնիսկ հիշեցնում է Ռեյգանի «աստղային պատերազմները», որտեղ շատ բաներ ֆանտաստիկայի ժանրից էին:

Այդ դեպքում, ի՞ նչ նպատակ կարող են հետապնդել այս հայտարարությունները: Ո՞ւմ վրա է հոգեբանորեն ցանկանում ազդել Պուտինը: Հնարավոր է,արդյո՞ք, որ սա ներքին շուկայի համար է, եթե հաշվի առնենք, որ շուտով Ռուսաստանում նախագահական ընտրություններ են:

Սրանով Պուտինը, իմ կարծիքով, երկու խնդիր է լուծում. Նախ` ընտրությունների նախօրեին նա ձգտում է քաղաքական դիվիդենտներ շահել, փորձում է ռուսաստանցի ընտրողների մոտ աշխարհի ամենահզոր և անպարտելի երկրի լիդերի իմիջ ձեռք բերել: Պուտինը փորձում է իր երկրի բնակչության մոտ հանդես գալ Ռուսաստանի անվտանգության երաշխավորի, աշխարհի հզորների հետ հավասարը հավասարի հետ խոսացողի դիրքերից: Եթե հաշվի առնենք, որ Ռուսաստանում ազատ և այլընտրանքային լրատվամիջոցներ քիչ կան, ապա պետք է ասել, որ նման կարգի հայտարարությունները մեծ հաջողություններ են ունենում հասարակության գիտակցության մանիպուլյացիայի տեսանկյունից:

Մյուս կողմից էլ՝ Ռուսաստանի նախագահը փորձում է հոգեբանական գրոհ իրականացնել ԱՄՆ-ի դեմ: Պետք է ասել, որ այդպիսի հայտարարություններ մշտապես եղել են Սառը պատերազմի դարաշրջանում և դրանից հետո: Սովորաբար, նման կարգի հայտարարություններ արվում են այն ժամանակ, երբ կտրուկ սրվում են այդ երկու աշխարհաքաղաքական բևեռների միջև հարաբերությունները: Կարելի է հիշել նաև, թե ինչպես էր 2014թ. Կրեմլի քարոզչության գլխավոր պատասխանատուներից մեկը` Կիսիլևը, հայտարարում, որ Ռուսաստանը միակ երկիրն է աշխարհում, որը կարող է ԱՄՆ-ը վերածել ռադիոակտիվ մոխիրի:

Հիշեցնեմ, որ այդ հայտարարություններն արվեցին Ղրիմի բռնազավթման նախօրեին: Այս հայտարարություն էլ արվում է ԱՄՆ-ի նոր պատժամիջոցների շեմին, քանի որ այդ երկրի ֆինանսների նախարարը վերջերս հայտարարեց, որ առաջիկա մեկ ամսվա ընթացքում Միացյալ Նահանգները նոր պատժամիջոցներ կսահմանեն Ռուսաստանի նկատմամբ:

Ի՞նչ կասեք Արևմուտքի արձագանքի մասին: Մասնավորապես, այն մասով, որ Պուտինի հայտարարությունը բացասական է ազդելու զենքի նկատմամբ միջագային վերահսկողության գործընթացի վրա:

Անկասկած, նման կարգի հարաբերությունները բերում են Ռուսաստանի և Արևմուտքի միջև հարաբերությունների սրմանը: Եթե պարզվի, որ Ռուսաստանը ունի այդպիսի զենք կամ փորձում է ստեղեծել այդպիսին, ապա դրա հետևանքով էլ ավելի կմեծանա սպառազինությունների մրցավազքը:

Այսինքն, Արևմուտքը և մասնավորապես ԱՄՆ-ն անհանգստանալու բան ունե՞ն:

Արևմուտքում նման կարգի բաներին շատ լուրջ ուշադրություն է դարձվում և նույնիսկ ամենաքիչ հավանական սցենարներին լուրջ ուշադրություն է դարձվում և միջոցներ են ձեռնարկվում դրանց դեմ, քանի որ դա վերաբերում է նրանց անվտանգությանը: Եթե ԱՄՆ հետախուզությունը պարզի, որ Ռուսաստանն ունի կամ ձգտում է ստանալ այդպիսի զենք, ապա իրենք էլ փորձելու են ստեղծել այդպիսի զենքի հակաթույնը:

Դուք խոսեցիք հակաթույնի մասին: Այն, որ Պուտինի հայտարարությունից հետո ամերիկյան կողմը ելույթներով է հանդես գալիս՝ հայտնելով իր միջուկային զինանոցի արդիականացման գործընթացը շարունակելու մասին, կարո՞ղ ենք արձանագրել, որ խոսքը հենց այդ հակաթույնի մասին է: Կարո՞ղ ենք ասել, որ աշխարհը թևակոխում է նոր Սառը պատերազմի փուլ:

Իմ կարծիքով Սառը պատերազմի նոր փուլը սկսվել է վաղուց, իսկ ավելի կոնկրետ` 2007թ. Պուտինի մյունխենյան ճառով, որտեղ Կրեմլի ղեկավարը ձեռնոց նետեց միջազգային հարաբերությունների գործող համակարգին: Դրանից հետո կտրուկ սրվել են Ռուսաստանի և Արևմուտքի հարաբերությունները, որից հետո երկու բևեռներն էլ մեծացնում են իրենց ռազմական ծախսերը, տեղի է ունենում սպառազինությունների մրցավազք, փոխադարձ տնտեսական պատժամիջոցներ, տեղեկատվական և հոգեբանական պատերազմներ, սուր քաղաքական և գաղափարական դիմակայություն հակամարտող բևեռների միջև և նույնիսկ անմիջական զինված ընդհարում, որը տեղի ունեցավ բոլորովին վերջերս Սիրիայում:

Իսկ ԱՄՆ այն հայտարարությունը, որ իր հակահրթիռային պաշտպանության համակարգերը մերժված պետությունների դեմ են, ոչ թե ՌԴ-ի: Սա ինչպե՞ս պետք է հասկանալ:

Իհարկե, ԱՄՆ-ը փորձում է թուլացնել լարվածությունը, հանգստացնել Ռուսաստանին, բայց ակնհայտ է, որ դրա նպատակը Ռուսաստանի զսպումն է: Ռուսաստանում էլ են շատ լավ հասկանում դա, ինչի պատճառով էլ Մոսկվան ջղաձգվում է:

Այդուհանդերձ, հնարավո՞ր է, որ այս ամենի վերջը լինի նոր համաշխարհային պատերազմը, եթե չմոռանանք նաև այն, որ օրինակ Մերձավոր Արևելքում գերտերությունները տարբեր նպատակներ ունեն, և ինչպես Դուք նշեցիք, անցած ամսվա սկզբներին Սիրիայում տեղի ունեցավ միջադեպ, երբ ամերիկյան օդուժը ՌԴ քաղաքացիների ոչնչացրեց:

Ես կարծում եմ, որ երկու կողմերն էլ բավականաչափ խելամիտ են և հարաբերությունների վատթարացումը չի բերի նոր Սառը պատերազմի: Բոլորն էլ շատ լավ գիտեն, որ անմիջական պատերազմը կբերի երկրագնդի ոչնչացմանը և չեն գնա դրան: Իհարկե, ԱՄՆ-ի և Ռուսաստանի միջև կարող է լինել միջնորդավորված պատերազմ («proxy war»), բայց լայնամասշտաբ և ուղղակի պատերազմի հավանականությունը գրեթե անհնար է:

Նույն շարքից