Մեդվեդևի այցը ի՞նչ տվեց ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման գործընթացին, ինչո՞ւ են որոշ մարդիկ սկսել դժգոհել ռուսական կողմի պահվածքից: Այս հարցերի շուրջ Analitik.am-ի թղթակիցը զրուցել է Հայաստանի Դեմոկրատական կուսակցության նախագահ Արամ Գասպարի Սարգսյանի հետ:
-Պարո՛ն Սարգսյան, ըստ Ձեզ, ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման գործընթացին ի՞նչ տվեց Ռուաստանի Դաշնության վարչապետ Դմիտրի Մեդվեդևի տարածաշրջանային այցը և դերակատարում ունեցա՞վ այդ այցը վերջին օրերի լարվածության թուլացման գործում:
-Նախ Մեդվեդևի այցի մասին որոշումը ընդունվել էր շատ ավելի վաղ: Այն պաշտոնական այց էր, որը պետք է տեղի ունենար ԵԱՏՄ երկրների վարչապետերի այցի նախօրեին, այսինքն՝ ապրիլի 7-ին նա պետք է լիներ Երևանում, իսկ 8-ին մասնակցեր Միության վարչապետերի նիստին: Պարզապես իրադարձություններն այնպես զարգացան, որ այցն ավելի շատ վերաբերեց ղարաբաղյան հակամարտությանը: Ամեն դեպքում պետք չէ մոռանալ, որ այս այցի ժամանակ այլ իրադարձություններ էլ տեղի ունեցան: Մասնավորապես խոսքը վերաբերում է գազի գնի մասին պայմանագրի ստորագրմանը և այն փատաթղթի, որը ստորագրվեց Ռոսկոսմոսի ու ՀՀ Տրանսպորտի և կապի նախարարության միջև: Ինչ վերաբերում է այն հարցին, թե Մեդվեդևի այցն ինչ տվեց ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման գործընթացին, ապա միակ բանը, որը կարող եմ ասել, հետևյալն է՝ Ռուսաստանը նորից իր վրա վերցրեց հակամարտության հարցում ավելի վտանգավոր զարգացումները կանխելու գործը: Հարկ է հիշատակել նաև, որ ապրիլի 5-ին Մոսկվայում ՀՀ և ՌԴ Գլխավոր շտաբերի պետերի հանդիպման մասին, որը քայլ էր կրակը դադարեցնելու համար: Ռուսաստանը՝ այս պարագայում Մեդվեդևը, իրենց դերակատարումն ունեցան: Տեսնենք, թե զարգացումներ կլինեն:
-Մեդվեդևի Բաքու կատարած այցը, ռուսական պաշտոնական շրջանակների չեզոք հայտարարությունները, Ռուսաստանի կողմից Ադրբեջանին զենք վաճառելը Հայաստանում որոշ շրջանակներ, այդ թվում նաև շարքային քաղաքացիներ ընկալում են այնպես, որ Ռուսաստանը երես է թեքել: Ի՞նչ կասեք այս մասին:
-Համամիտ չեմ այն կարծիքի հետ, թե ռուսական կողմը չեզոք հայտարարություններ արեց: Եթե փորձագետի աչքով նայենք, թե ինչպես են ռուսական լրատվամիջոցներն անդրադառնում հարցին, ապա կտեսնենք, որ ավելի շատ հայկական կողմի տեսակետն է, և հենց այդ տեսակետն է ճշմարիտ համարվում: Իրականում, հարցն այլ է: Պետք չէ այսքան միամիտ լինել և մեղադրել «քեռիին» մեր գլուխը քիչ շոյելու համար: Քաղաքականության և հատկապես դիվանագիտության մեջ, կարևորն արդյունքն է: Ինչո՞ւ են մեղադրում Ռուսատանին, որ զե՞նք է վաճառել Ադրբեջանին կամ հանդես է եկել ոչ ընդգրկված հայամետ հայտարարություններո՞վ: Պետք է մի պարզ բան հասկանալ, եթե Ադրբեջանը թշնամական երկիր դառնա Ռուսաստանի համար, տարածաշրջանում անհամեմատ ավելի ծանր իրավիճակ կստեղծվի, քանի որ Ադրբեջանի վրա գոյություն ունեցող թուրքական առանց այդ էլ մեծ ազդեցությունն էլ ավելի կմեծանա, ինչից հետո այս երկու երկրները կդառնան մեկ ամբողջականություն: Մի մոռացեք Թուրքիայի վարչապետի և արտգործնախարարի հայտարարություններն առ այն, որ Անկարան անելու է ամեն ինչ, որպեսզի Բաքուն «ետ բերի» «իր» հողերը, այդ թվում նաև Արցախը, որը Դավութօղլուն սուրբ հողեր է անվանում: Չգիտես ինչու մենք մոռանում են ԱՄՆ-ի լռության մասին: Իհարկե, Միացյալ Նահնագներից խոսեցին, բայց միայն ասացին, որ պետք է վերադառնալ բանակցային գործընթացին: Կարծում եմ՝ դա բացատրվում է նրանով, որ ԱՄՆ-ը չի ցանկանում ավելի շատ սրել Թուրիայի հետ իր հարաբերությունները:
-Ուզում եք ասել, որ Ռուսաստանի դիրքորոշումն օգնում է հենց Հայաստանի՞ն:
-Խնդիրն այլ է: Վերջիվերջո, հենց ռուսական զենքն է մեր ձեռքում, իսկ այդ զենքը մենք ձեռք ենք բերում շատ ցածր գներով, նույնիսկ՝ անվճար: Մենք ունենք «Իսկանդեր», որն անալոգը չունի ամբողջ աշխարհում, որի ներկայությունն արդեն իսկ լուրջ նշանակություն ունի: Իսկ Ադրբեջանը «Իսկանդեր» չունի: Իհարկե, մենք չենք ողջունում այն, որ Ռուսաստանը զենք է վաճառում Ադրբեջանին և բազմիցս ենք խոսել այդ մասին՝ շեշտելով, որ գոնե պետք է պաշտպանական զենք վաճառվի, բայց ոչ հարձակողական: Թերևս այս խնդրով պետք է զբաղվեն մեր իշխանությունները, ինչ-որ մեկին մեղադրելուց առաջ մենք նախ մեզ պետք է մեղադրենք:
-Վերջին օրերը ցույց տվեցին, որ հայկական կողմը զենքի մասով թերացել է, մենք իրո՞ք ժամանակակից զենք չունենք: Եթե այդպես է, ապա՝ ինչո՞ւ:
-Կարծում եմ հանրապետության նախագահն ուղղակի պատկերավոր խոսք ասեց, երբ հայտարարեց, թե մեր զենքը 80-ականների զենք է: Նա այս կերպ ցանկանում էր շեշտել, որ կարևորը զինվորի ոգին է, մեր ազգի համախմբվածությունը և այլն: Բացի դրանից, բոլորն էլ գիտեն, որ վերջին տարիներին Հայաստանը Ռուսաստանից մեծ քանակությամբ զենք է ստացել, իսկ եթե դա հին զենք է, պետք է հասկանալ, թե ինչպես է դա եղել: Իհարկե, թերացումներ կան, խոսքը հատկապես վերաբերում է սահմանները վերահսկելու հարցին, բայց դրանք արդեն մեր ներքին հարցերն են: Հավելեմ, որ մենք ժամանակակից զենք ունենք:
-Պարոն Սարգսյան, Լավրովը հայտարարեց, որ ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման պայմանագիրը գրեթե պատրաստ է: Շատերի կարծիքով խոսքը վերաբերում է 2011 թվականի Կազանի փաստաթղթին: Ի՞նչ գիտենք այդ փաստաթղթի մասին:
-Խոսքը հիմնականում վերաբերում է մադրիդյան սկզբունքներին, որոնք մեր կուսակցության համար անընդունելի են: Մեր համոզմամբ, այս իրադարձություններից հետո պետք է ամբողջովին վերանայել բանակցային գործընթացի տրամաբանությունը, չի կարելի հին սկբունքներով շարժվել: Մեզ չեն գոհացնում նաև այն հայտարարությունները, որ պետք չէ նոր բան մտածել և պետք է առաջ գնալ արդեն գոյություն ունեցող սկզբունքներով:
-Պարոն Սարգսյան, Դուք նկատի ունեք 1994 թվականին ձեռք բերված սկզբունքե՞րը…
-1994 թվականին ընդամենը հրադադարի մասին փաստաթուղթ է ստորագրվել: Երեք կողմերի մասնակցությամբ ստորագրված այդ փաստաթուղթը խաղաղության համաձայնագիր չէ: Իսկ այսօր անհրաժեշտ են նոր սկզբունքներ: Մենք նախ պետք է ամբողջ աշխարհին հիմնավոր կերպով ցույց տանք, որ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունը ձևավորվել է լեգիտիմ ճանապարհով, իրավական նորմերի համաձայն: Եթե դա չլինի, մենք անընդհատ նույն բանն ենք ունենալու: Պետք է արձանագրել, որ ԼՂՀ-ն իրավական տեսանկյունից անկախ է Ադրբեջանից: Հավելեմ նաև, որ ԼՂՀ-ն միանշանակ պետք է դառնա բանակցային կողմ և ներկայացնի իր դիրքորոշումը:
