Նիկոլ Փաշինյանը խոստանում էր, որ ՀՀ-ում քաղբանտարկյալներ չեն լինի. Շահեն Հարությունյանի մտահոգությունները՝ Շանթ Հարությունյանի գործի մասով

Analitik.am-ի զրուցակիցն է Շանթ Հարությունյանի որդին՝ Շահեն Հարությունյան.

-Շահեն, վարչապետ Ն.Փաշինյանը թե՛ ընդիմադիր լինելու և թե՛ արդեն վարչապետ ընտրվելու ժամանակ բազմիցս ասել է, որ երկրում չպետք է լինեն քաղբանտարկյալներ: Ըստ Ձեզ, որքանով է սա վերաբերում Շանթ Հարությունյանի գործին:

-Ն․Փաշինյանը, բազմիցս՝ սկսած 2013 թ․-ից, երբ Շանթ Հարությունյանը նոր էր ձերբակալվել, երբ Ն․Փաշինյանը դեռ (ընդդիմադիր) պատգամավոր էր, հայտարարել էր, որ Շ․Հարությունյանը քաղբանտարկյալ է, և նրա գործն ամբողջովին քաղաքական պայքարի արդյունքում է ստեղծվել։ Վարչապետ դառնալու նախաշեմին՝ այսինքն քաղաքական պայքարի ընթացքում, նա հայտարարում է, որ եթե ժողովուրդը հաղթի ներկա իշխանությանը, քաղբանտարկյալներ չեն լինելու։ Վարչապետ ընտրվելուց հետո նա ևս այդպիսի հայտարարություններ արեց: Հիմա այնպիսի իրավիճակ է ստեղծվել, երբ ասում են՝ դիմեք դատարաններին, որպեսզի քաղբանտարկյալներին իրավական վճիռներով դուրս հանեն։ Սա, բնականաբար, իմ կողմից և ընդհանրապես մեր կողմից չընդունվող տեսակետ է, որովհետև ընդհանրապես քաղբանտարկյալների գործերն իրավական առումով տեղի են ունենում շինծու դատավարությունների արդյունքում։ Եթե խոսքը գնում է քաղբանտարկյալ տերմինի մասին՝ մարդ, որ դատապարտվել է իր քաղաքական հայացքների և գործունեության արդյունքում, տվյալ մարդու գործը չպետք է քննվի իրավական հարթության մեջ, այդ մարդու գործն արդեն քաղաքական հարթությունում պետք է քննարկվի և քաղաքական վճիռի արդյունքում քաղբանտարկյալը պետք է ազատ արձակվի:

-Հարցազրույցներից մեկում նշել եք, որ Հայաստանում չկա անկախ իրավական համակարգ, որը կարող է անտեսել Ս.Սարգսյանի հայտարարությունը և ինքնուրույն արդար դատավճիռ կայացնել: Արդյոք կան դրական փոփոխություններ այս մասով։

-Երբ ես հայտարարել եմ, որ երկրում չկա անկախ դատական համակարգ և չեն կարող Ս.Սարգսյանի ասածն անտեսել, դա վերաբերում է 2014 թ․-ի Միացյալ Նահանգների Կոլումբիայի համալսարանում Ս.Սարգսյանի արած հայտարարությանը՝ առ այն, որ երկրում չկան քաղբանտարկյալներ, իսկ Շ․Հարությունյանն իր խմբի անդամների հետ կատարել է հանցագործություն (խուլիգանություն), որի համար պետք է դատապարտվի և,ըստ այդմ, ոչ մի դատական ատյան Ս.Սարգսյանի բռնած իրական ռեժիմի ներքո հնարավոր չէր, որ անտեսեր երկրի նախագահի խոսքը: Իսկ ինչ վերաբերում է ներկային՝ անկախ համակարգ գոյություն ունի թե չունի, բնականաբար, դեռևս նոր իշխանափոխություն է տեղի ունեցել և կարելի է ասել՝ դեռ շատ բաներ չեն փոխվել։ Կարծում եմ, որ ինչքան էլ թվացյալ առումով երևում է, թե երկրում անկախ դատական մարմին կա, ասեմ, որ դեռևս դրանք տեղի չեն ունեցել:

-Նշել էիք նաև՝ եթե համաներում լինի ձեր հայրն ամեն ինչ կանի, որ դուրս չգա բանտից։ Կմեկնաբանե՞ք Ձեր այս միտքը:

-Առհասարակ բոլոր տեղերում, երբ տեղի է ունենում իշխանափոխություն, երբ տեղի է ունենում իրավիճակի փոփոխություն, նոր առաջատարները, նոր երկրի ղեկավարներն իրականացնում են համաներում ի նշան սիրո և հանդուրժողականության, այս ամենը կոչվում էր համերաշխության հեղափոխություն և պետք է իրականացվեր համաներում։ Բոլոր երկրներում իրականացվում է այդ համաներումը, որպեսզի փոփոխության շունչը, նոր իշխանությունների շունչը զգա յուրաքանչյուր կալանավոր՝ կապ չունի այդ կալանավորը հայտնվել է բանտում իր քաղաքական գործունեության արդյունքում, թե պարզապես մի կտոր հաց է գողացել կամ ինչ-որ մի տհաճ պատմության մեջ է ներքաշվել և հայտնվել է բանտում: Այստեղ կա շատ կարևոր մի կետ, որը չպետք է ընդհանրապես խառնվի կալանավորման հետ, դա քաղբանտարկյալին վերաբերող մասն է՝ այն, որ քաղբանտարկյալը չպետք է ազատվի այնպես, ինչպես ազատվում են երկրում մնացած կալանավորները, որովհետև քաղբանտարկյալը չի կատարել այն, ինչը կատարել են մնացած բոլոր կալանավորները, ուստի լավ է և ճիշտ է, որ լինի համաներում, բայց դա չպետք է տարածվի քաղբանտարկյալների վրա։ Այսինքն՝ քաղբանտարկյալները պետք է ազատ արձակվեն միայն իրավական համակարգի արդար դատի միջոցով: Իհարկե, երկրում տեղի է ունեցել քաղաքական իրավիճակի փոփոխություն և նախորդ ռեժիմի դեմ պայքարող մարդիկ պետք է արդարացվեն և ազատ արձակվեն, քանի որ Ն․Փաշինյանը հայտարարում էր, որ երկրում կա կոռուպցիա, կան քաղբանտարկյալներ, կա ամենաթողություն և պետք է հեղափոխություն, իշխանափոխություն, որպեսզի այդ արատավոր երևույթները վերացվեն մեր երկրից: Հիմա Ն․Փաշինյանը եկել է իշխանության և պետք է կյանքի կոչի նախապես տրված խոստումները։

Պայքար է սկսվել կոռուպցիայի դեմ, պայքար է սկսվել ամենաթողության դեմ, անարդարության դեմ, ապա ի՞նչ է մենք պետք է դիմենք, որ նաև պայքար սկսվի քաղբանտարկյալների ազատության համա՞ր, իհարկե՝ ոչ։ Մենք իր կողքին կանգնել ենք, մենք պայքարել ենք, որպեսզի իր վերոնշյալ խոստումներն իրականացվեն, որոնց մեջ մտել է նաև քաղբանտարկյալների հարցը: Ժողովրդական շարժման միջոցով Ն․Փաշինյանը եկել է իշխանության, որպեսզի լուծի ժողովրդի կողմից առաջ քաշած խնդիրները և տեղի է ունեցել քաղաքական իրավիճակի փոփոխություն։ Շ․Հարությունյանը դեռ պետք է ազատ արձակվեր ապրիլի 23-ին՝ Ս.Սարգսյանի հրաժարականի օրը: Ի՞նչ է, նա կարողանում է ազատել այն մարդկանց, ովքեր իր շարժման արդյունքում էին հայտնվել բանտում՝ քաղբանտարկյալի կարգավիճակում, բայց չի կարողանում ազատել այն մարդկանց, ովքեր կրկին նույն ռեժիմի դեմ պայքարի էին դուրս եկել, կրկին նույն միջոցներով փողոցային պայքարի արդյունքում, դա տրամաբանական չէ։ Եթե կարողանում ես մի քաղբանտարկյալի ազատել, մյուս քաղբանտարկյալին ևս կարող ես ազատել, դա այն պարագայում, երբ ունես ժողովրդի սերն ու վստահությունը, և ոչ մեկ չի ասում, թե ինչո՞ւ ազատ արձակեցիր, այլ ընդհակառակը կողջունեն և կուրախանան, ուստի քաղբանտարկյալի հարցը պետք է դիտվի այլ տեսանկյունից:

-«Սասնա Ծռեր»-ի և Շ․Հարությունյանի գործերի միջև նմանություններ տեսնո՞ւմ եք, և կարելի՞ է արդյոք «Սասնա Ծռեր» զինյալ խմբի անդամներին համարել քաղբանտարկյալներ:

-Միանշանակ կարող եմ ասել, որ թե՛ «Սասնա Ծռերի» և թե՛ Շ.Հարությունյաի կատարած գոծողությունները եղել են երկրում ստեղծված քաղաքական վիճակի արդյունքում։ Որոշակի քաղաքական համակարգ է երկրում հաստատված եղել, որի արդյունքում ստեղծվել են այդ շարժումները, պայքարի այդ միջոցները, այլ հարց է, որ մենք որոշ առումով չենք ընդունում կամ մասամբ ենք ընդունում պայքարի այդ եղանակը։ Իրենց առաջնորդ Վարուժան Ավետիսյանը հայտարարել էր, որ գնում է բանտ և որպես ռազմագերի այնտեղ շարունակելու է պայքարը՝ հանուն լավ Հայաստանի: Երևի այդ տերմինն իրենց կողմից ավելի ճիշտ էր: Նմանությունների առումով նշեմ, որ Շ. Հարությունյանի պայքարը չի եղել զինված, չեն եղել զոհեր, պարզապես փոքրիկ բախում է տեղի ունեցել և այդ առումով բնականաբար նմանություններ չկան։

-Ի՞նչ կարծիք ունեք այսօրվա  իրավական համակարգի մասին և արդյո՞ք հավատում եք ներկա իշխանությանը:

-Շատ տարածված խոսք կա՝ սահմանադրությունը հատուկ հարմարեցված է եղել երկրի նախորդ համակարգի ղեկավարի համար՝ անսահմանափակ լիազորություններ և այլն, և այլն: Կան որոշակի շտկումներ, որ ես կցանկանայի իրականացնել, բայց դրա մասին իմ տեսակետը կարճ ներկայացնել չեմ կարող: Նոր իշխանություններին հավատալ-չհավատալու խնդիր չունեմ, որովհետև իշխանություններն ընդհանրապես կարգված են ժողովրդի պահանջը ներկայացնելու համար՝ այսինքն, ստեղծեն պայմաններ, որպեսզի ժողովուրդն ապրի ազատ, երջանիկ և անկախ հայրենիքում: Եթե հասկանանք, որ ներկայիս իշխանությունը չի կարողանում տարբերվել նախորդ իշխանություններից՝ այսինքն, չի կարողանում ստեղծել այն պայմանները, որը ցանկանում է ժողովուրդը, ապա, բնականաբար, պետք է փոխել իշխանությանը։ Չնայած որ իշխանությունները ներկայացնում են պետության դեմք այնուամենայնիվ նրանք պարզապես հերթական իշխանություններն են։ Կարծում եմ, որ Հայաստանը պետք է փոխի իր արտաքին վեկտորը, իր արտաքին գործընկերներին և վերանայի իր դիրքորոշումը։

-Ի՞նչ մտավախություններ ունեք Շ․Հարությունյանի հետ կապված, ի՞նչ փուլում է, բողոքարկե՞լ եք ՄԻԵԴ:

-Պաշտպանության գործն արդեն 3 տարի է, ինչ ՄԻԵԴ-ում է։ Հայաստանում սպառվել են բոլոր տեսակի դատական ատյանները։ Դատական ակտից հետո մենք դիմեցինք Վերաքննիչ դատարան, այնուհետև Վճռաբեկ դատարան և 2 դեպքում էլ մերժվեցինք։ Շ. Հարությունյանի գործով դատական, իրավական համակարգով ոչ մի փոփոխություն չի եղել, և հենց դրանից հետո դիմեցինք Եվրոպական դատարան, և մեր գործն ընդունվեց վարույթ։ Հիմա մենք սպասում ենք Եվրոպական դատարանի վճռին և դեռ չգիտեմ, թե դատարանը ինչ վճիռ կկայացնի:

 

Օֆելի Իսրայելյան