Ինչպիսի՞ արձագանք կունենա Շոտլանդիայի հանրաքվեն որպես քաղաքակիրթ լուծում թե՛ եվրոպական, թե՛ հետսովետական տարածաշրջանի այն երկրների համար, որտեղ ազգերի ինքնորոշման խնդիր կա, այդ թվում՝ նաև ԼՂ-ի համար. Հայաստանի Հանրապետությունում Մեծ Բրիտանիայի և Հյուսիսային Իռլանդիայի Միացյալ Թագավորության դեսպան Ն.Գ. տիկին Քեթրին Ջեյն Լիչն այս հարցին դժվարանում է պատասխանել։ Այսօր հրավիրված ասուլիսին դեսպանն ընդգծեց, որ յուրաքանչյուր դեպքում տարբեր մոտեցումներ են անհրաժեշտ։ «Դժվար է յուրաքանչյուր դեպքի պարագայում տարածքային ամբողջականության և ինքնորոշման սկզբունքները համատեղել»,-ասաց նա։
«Դժվար է ընդհանուր դասեր քաղել այս հանրաքվեից, դժվար է ցանկացած դեպքի պարագայում տարածքային ամբողջականության և ինքնորոշման սկզբունքները համատեղել, իրենք, այսպես թե այնպես, հակասության մեջ են, բայց ամեն դեպքի համար պետք է գտնվի իր լուծումը։ Օրինակ՝ որոշ դեպքերում այն շատ պարզ է ընկալվում, բայց որոշ տեղերում, որտեղ կրոնական ու էթնիկական հարցեր կան, այդ դեպքում արդեն ավելի բարդ է»,-նշեց նա։
Հարցին, թե ԼՂ հարցի առնչությամբ կոնկրետ դեսպանն ի՞նչ դիրքորոշում ունի Ադրբեջանի նման հակառակորդ ունեցող երկրի համար, դեսպանը մեջբերեց. «Չգիտեմ Չերչիլն է ասել, թե ոչ, բայց նման արտահայտություն կա, որ խաղաղություն են փնտրում ոչ թե ընկերների, այլ՝ թշնամիների հետ։ Իմ կարծիքով՝ շատ կարևոր է ժողովուրդներին պատրաստել այդ խաղաղությանը, ինչը, այո, ներառում է խոսակցություն շատ ցավոտ փոխզիջումների մասին, բայց դրանից խուսափել հնարավոր չէ»:
Ըստ դեսպանի՝առանցքային է, որ քաղաքական համաձայնություն լինի արդյունքներն ընդունելու համար, ինչպիսին Շոտլանդիայի դեպքում էր։ «Ես մեր փորձից օրինակ բերեմ, թե ինչպես ենք աշխատել Շոտլանդիայի և Հյուսիսային Իռլանդիայի պարագայում։ Շոտլանդիայի պարագայում մեզ մոտ ստացվեց, որովհետև ներգրավված կողմերից բոլորն էլ հետևում էին խաղաղության սկզբունքին, և արդյունքն ընդունելու համաձայնություն կար։ Այս պահին Հյուսիսային Իռլանդիայի հանրաքվեի մասին խոսք չկա, բայց կա «Բարի ուրբաթի» համաձայնագիրը, որ եթե մի օր ժողովուրդը որոշի հանրաքվե անցկացնել, դա կընդունվի»,-ասաց նա և ընդգծեց, որ այս պահին Հյուսիսային Իռլանդիայում երկու համայնքներ հակասական մոտեցումներ ունեն իրենց ապագան որոշելու հարցում։
«Երկու կողմերն էլ հավասարաչափ հասկանում են, որ ժամանակ է պետք՝ միմյանց հասկանալու համար, որին արդեն կհաջորդի հանրաքվե։ Ինչո՞ւ եմ սա ասում, որ յուրաքանչյուր դեպքում լուծումներն ու մոտեցումները տարբեր են»,-ասաց նա։
Քեթրին Լիչին հարց ուղղեցին տարածաշրջանում սպառազինությունների մրցավազի մասին, մասնավորապես այն փաստի, երբ Ռուսաստանը մեծ քանակությամբ զենք է մատակարարում Ադրբեջանին և միաժամանակ հանդես գալիս որպես հարցի կարգավորման միջնորդ կողմ։
Դեսպանը խնդրեց այս հարցն ուղղել ոչ թե իրեն, այլ ՌԴ դեսպանին. «Ես կարող եմ միայն այս դեպքում նշել ԵԱՀԿ-ի սպառազինությունների մրցավազքի արգելքի մասին, որին ԵՄ երկրները հետևում են»,-նշեց նա։
