Այսօր «Անալիտիկ» կենտրոնում տեղի ունեցած «Ինտերնետային առևտուրը՝ որպես ՀՀ տնտեսության զարգացման հնարավոր միջոց. ձեռքբերումներ և խնդիրներ» թեմայով ասուլիսի հյուրերն էին առցանց առևտրի ոլորտում փորձառու մասնագետներ Ալեքս Ալեքսանյանը, Սևադա Բաղդյանը, Անդրեյ Վանյանը, Օկսանա Լոբախինան և Տաթև Մադաթյանը:
Crossroad.com առցանց խանութի տնօրեն Ալեքս Ալեքսանյանը նշեց, որ Crossroad.com-ի նպատակն է եղել ստեծել ոչ թե խանութ, որը վաճառում է ապրանքներ, այլ ստեղծել մոլլ: «Մեզ մոտ կան գրանցված հարյուրից ավել խանութներ, մենք տրամադրում ենք հարթակ և մի շարք գործիքներ, որոնցով այդ խանութները կարողանում են հրապարակել իրենց ապրանքներն ու գովազդել դրանք: Մոլի տարածքներն ավելի թանկ արժեն, նպատակն է ստեղծել մի դաշտ, որով մի խանութը իր հաջողության շնորհիվ կարողանում է մյուսին առաջ տանել: Աշխարհում գնալով զարգանում է այս ոլորտը, փորձում ենք հասկանալ մեր հաճախորդների պահանջները և ըստ այդմ գործել: Այս ոլորտում գիտելիքները կուտակում ենք, փորձելով հասկանալ, թե մարդիկ ինչպես են իրենց պահում ինտերնետում: Հայաստանում շատ դժվար է զարգացնել այս ոլորտը, սակայն բավականին հաջողությունների ենք կարողացել հասնել»:
Ալեքս Ալեքսանյանը տեղեկացրեց նաև, որ Crossroad.com-ը գործում է արդեն նաև Վրաստանում: Նրա դիտարկմամբ՝ օնլայն խանութներն օգնում են Հայաստանի արդյունաբերության զարգացմանը, տնտեսական կապի զարգացմանը: «Մենք ունենք փորձ, որ մեր խանութից արդեն օգտվում են ոչ միայն առանձին անհատներ, այլ նաև կազմակերպություններ: Մեր գլխավոր նպատակներից է լավ տեխնոլոգիաների շնորհիվ կարողանալ արագ և որակյալ սպասարկել մեր հաճախորդներին: Հայաստանում հստակ աճ կա, և ամեն ամիս մեր հաճախորդները կրկնապատկվում են: Տեխնոլոգիաները զարգացնելու համար պահանջվում է լուրջ աշխատանք: Հիմնական խնդիրը վճարային խնդիրն է: Հայաստանում վիզա մաստեր քարդ գործընթացի զարգացումն է: Ամբողջ գումարը քարտի վրայից գանձման խնդիրն է, պետք է ստեղծվի մի համակարգ, որպեսզի գնորդի գումարը գանձվի ոչ ամբողջությամբ և հետագայում խնդիրներ չառաջանան: Կոչ եմ անում բոլոր գոծընկերներիս միավորվել և բոլոր խնդիրներով հանդես գալ և փորձել լուծել դրանք»: Նա շեշտեց նաև, որ Հայաստանում դեռ ապրանքների արտահանման փորձ չկա, բայց հուսով է, որ կզարգանա: Ըստ նրա՝ կան շատ խնդիրներ, որոնք անհրաժեշտ է լուծել, որի շնորհիվ կկարողանանք ներգրավել տեղական և արտասահմանյան արտադրողներին:
IDram վճարային համակարգի հասարակայնության հետ կապերի պատասխանատու Տաթև Մադաթյանը նշեց, որ ինտերնետում բոլոր տեսակի վճարումներ կատարելու հնարավորությունը արդեն տասը տարի իրականություն է Հայստանում՝ շնորհիվ IDram վճարային համակարգի: IDram վճարային համակարգին միանալու համար իրավաբանական անձից պահանջվում է կնքել պայամանագիր համակարգի օպերատոր IDram ՍՊԸ-ի հետ: Համակարգին տեխնիկապես միանալու համար գործընթացը կատարվում է պայմանագիրը կնքելուց հետո մի քանի ժամվա ընթացքում: Միաժամանակ հանդիսանալով ագրեգատոր ՝ Idram-ը էլեկտրոնային խանութների համար հնարավորություն է ստեղծում վճարումները ընդունել նաև Arca, VisaMastercard, Webmoney և այլն համակարգերով: IDram վճարային համակարգին այսօր միացած են էլեկտրոնային կոմերցիայի շուրջ վաթսուն հարթակներ՝ Հայաստանից և Արցախից, որոնք վաճառում են ամենատարբեր իրեր: «Չնայած որ սննդի ոլորտն էլեկտրոնային կոմերցիայում իր պահանջակով առաջին հորիզոնակններում չէ, Հայաստանում հենց այս բիզնեսը ներկայացնող բավականին հաջողված էլեկտրոնային խանութ կա՝ Menu.am: IDram-ն իրեն միացող էլեկտրոնային խանութների շարքում վերջին շրջանում նկատում է զեղչային գնումներ առաջարկող կայքերի թվի աճի միտում: Առցանց խնութների այս տեսակն այսօր գրավիչ է համարվում ոչ միայն Հայաստանում, բայց մեզ մոտ միտումը սկսեց նկատվել ոլորտի ամենախոշոր ներկայացուցչի՝ biglemon.am-ի հաջող գործունեությունից հետո»: Բանախոսի կարծիքով՝ Հայաստանում այս ոլորտի զարգացման համար գիտելիքների պակասն է խանգարում, փոքր շուկայի առկայություն և բանկային համակարգի հետ կապված խնդիրներ, որոնք թույլ չեն տալիս մեծ չափի վաճառքներ ապահովել, խնդիրներից է նաև պետական աջակցության բացակայությունն ու էլեկտրոնային դաշտում կատարելության պակասը: Նրա խոսքով կան չափանիշներ, որոնք ապահովում են Հայաստանի՝ առցանց շուկա մտնելը, որոնք դեռ մենք չունենք: «Կան օրենսդրական խնդիրներ և բանկային համակարգի հետ կապված խնդիր: ՀՀ ԿԲ կարգավորման խնդիր կա, մարդը իր հաշվին երկու հարյուր հազար դրամից ավել չի կարողանում էլեկտրոնային գնումներ կատարել, հուսով եմ, որ առաջիկայում այս հարցը կլուծվի և հնարավոր կլինի ավելի բարձր արժեք ունեցող իրեր գնել»: Տաթև Մադաթյանը խոսեց նաև անվստահության խնդրի մասին, նա շեշտեց, որ անվստահության խնդիրը համաշխարհային մասշաբի խնդիր է, դա կոտրվում է միայն փորձով:
Menu.am առցանց խանութի տնօրեն Սևադա Բաղդյանը նշեց, որ սննդի շուկան սահմանափակ է, բայց ունի ֆիքսված ամենօրյա պահան
ջարկ: «Մենք ունեցել ենք լուրջ խնդիր ինտերնետ միջավայրում ինտեգրվելու հատ կապված:
Մենք շատ «օդնօկլասսնիկի» ասված ենք, մեր ժողովուրդը չի կարողանում կատարել օնլայն վճարումներ և այլն: Մենք փորձեցինք մարդկանց հնարավորություն տալ նկարները տեսնելուց հետո զանգել մեզ ու պատվիրել ապրանքներն արդեն հեռախոսով:
Buy.am առցանց խանութի տնօրեն Անդրեյ Վանյանը ասաց, որ Buy.am-ը հանդիսանում է վաճառքի պլատֆորմ: «Ստեղծում ենք օնլայն խանութներ, ուզում ես օնլայն խանութ, ունեցիր այն երեք օրում: Հայ բիզնեսմենները չեն սիրում ավելորդ ծախսեր, չեմ մեղադրում, քանի որ նրանք այդպես են իրենց բիզնեսը զարգացնում: ՈՒնենք աճ, մոտ հարյուր խանութների հետ համագործակցություն: Առաքում ենք նորմալ և հաճախորդները օգտվում են մեր ծառայություններից: Հայ գնորդները չգիտեն գումար տնտեսել, օնլայն խանութը տնտեսման համար է, սակայն մեզ մոտ դեռ այնքան էլ չեն վստահում ու օգտվում: Մենք ստիպված ենք բացատրել, գովազդել օնլայն գործարքները: Օնլայն վաճառքի միջոցով կարող ենք զարգացնել Հայաստանի տնտեսությունը»: Շատ դեպքեր կան, որ երկար ժամանակ հեռախոսով պատվերներ կատարողները օնլայն դաշտ անցան: Քսան տոկոս պատվերներն ինրտերնետի միջոցով են կատարվում, որը շատ լավ արդյունք է այժմ»: Նա նշեց, որ Idram-ի հետ համագործակցությունը տվել է լավ արդյունք. «Մի քանի վճարային միջոցներ ենք կարողացել ունենալ IDram -ի շնորհիվ: Այս պահի դրությամբ Հայաստանում ստեղծված են լավ պայմաններ, որպեսզի Իկոմերսը զարգանա: Մեր կողմից, եթե գրագետ աշխատանք տարվի, մենք կկարողանանք մեր բիզնեսը լավ զարգացնել: Շատ շահավետ է պրոդուկտ ստեղծելն ու գործելը այս դաշտում, բայց նաև շատ դժվար աշխատանք է»: Նա նաև նշեց, որ արտասահմանից օնլայն պատվերների տոկոսը կազմում է ընդամենը մեկ տոկոս:
Biglemon.am զեղչերով գնումների կայքի տնօրեն Օկսանա Լոբախինան նշեց, որ Biglemon.am –ն արդեն երկու տարեկան է և հասցրել է բավական մեծ հաջողության հասնել, ճանաչվել է: «Գաղափարն ամերիկական գովազդային նախագիծ է, իմ կողմից չի ստեղծվել: Ես ինքս աշխատել եմ Ռուսաստանում այդպիսի նախագծի վրա, սակայն այստեղ դա անելն այնքան էլ հեշտ չէր, բայց բավականին հաջողության հասանք: Մի կողմից հետաքրքիր է, որ գնորդները կարող են զեղչերից օգտվել, իսկ մեզ հետ համագործակցող խանութի համար էլ հետաքրքիր է, որ նրանց մոտ հաճախորդներ են գնում: Շատ խնդիրներ կային երկու տարի առաջ, երբ նոր էինք բացվել, քանի որ այդ ժամանակ Հայստանում ոչ ոք չէր հասկանում, չէին կարողանում օգտվել օնլայն գնումներից: Մենք հարյուր զանգեր էինք օրական ստանում և սովորեցնում էինք մարդկանց օգտվել օնլայն գնումներից: Այսօր մենք այդպիսի զանգեր համարյա չունենք: Հիմա մեզ համար նաև մրցակցություն կա, բացվել են նաև այլ զեղչերով գնումներ կատարող կայքեր»:
Բոլոր բանախոսները համակարծիք էին այն հարցում, որ առցանց գնումները հնարավորություն են տալիս Հայաստանի արտադրողին՝ առավել ևս փոքր և միջին կազմակերպություններին, իրացնել իրենց ապրանքն ավելի քիչ ծախսերով, ինչպես նաև ներկայացնել Հայաստանի շուկայից դուրս, ինչն էլ իր հերթին կնպաստի ընդհանուր տնտեսության զարգացմանը: Շուկան մեզ ստիպում է համագործակցել մեծ խանութների ու փոքր խանութների հետ:
