«Ես շատ եմ ափսոսում, որ ստիպված ենք եղել ստեղծել մայրենիի օր, որովհետետև հայ մարդը մայրենին իր մեջ պիտի կրի, արյան մեջ, երակների մեջ: Այսօրվա համատարած «պակա»-ները և օգտագործվող այլ օտար բառերը որոշակիորեն ստիպում են լեզվին նահանջել: Եվ պետական այրերը, և շահագրգիռ անձինք գնացել են այն քայլին, որ տոնը մեկ անգամ ևս արթնացնի մարդու մեջ սեփական լեզվով ապրելու, գոյատևելու խնդիրը, որովհետև լեզուն սոսկ հաղորդակցման միջոց չէ»,- «Անալիտիկ» կենտրոնում լրագրողների հետ հանդիպմանը մայրենիի մասին մտահոգություն հայտնեց Սփյուռքի փոխնախարար, գրականագետ Սերժիկ Սրապիոնյանը: Ըստ նրա՝ այդ հաղորկադցման միջոցը կարելի է և ընտրել, կարելի է հաղորդակցվել այլ լեզվով, կարելի է նույնիսկ նշանային համակարգ մշակել և հաղորդակցվել, հաղորդակցումը չի տուժի:
«Լեզուն մտածողություն է, իսկ մտածողությունը նաև ազգային ինքնություն է: Մասնավորապես փոքր ազգերի համար լեզուն ստրատեգիական զենք է: Կորցրիր լեզուդ ՝ կորցրիր ինքդ քեզ: Ազգային ինքնությունը դիմագիծ է»,- ասաց Սփյուռքի փոխնախարարը:
Հ. Աճառյանի անվան լեզվի ինստուտի տնօրեն Վիկտոր Կատվալյանը նշեց, որ Մայրենի լեզվի տոնը հետաքրքիր է այն առումով, որ ազգային տոն է, և համամարդկային: Ազգային տոն է, որովհետև յուրաքանչյուր ազգ ունի իր մայրենի լեզուն և տոնում է այդ օրը: Համամարդկային է, որովհետև մարդկությունը բաղկացած է ազգերից, բոլորի համար է: Ըստ նրա՝ սա այնպիսի տոն է, որ ոչ մեկի շահերը չեն ոտնահարվում:
«Հայերեն ասվածը միայն գրական արևելահայերենը չէ, պետք է հասկանանք` և գրական արևելահայերենը, և արևմտահայերենը, և բարբառները, և խոսակցական լեզուն, և, անշուշտ, երբ անդրադառնում ենք հայերենի որևէ դրսևորման, անդրադառնում ենք ամբողջ հայերենին: Ինչ վերաբերում է գրական արևելահայերենին, ապա օրենքների անկատարություն կա, ըստ օրենսդրության՝ պաշտոնական լեզուն գրական հայերենն է, ինչը նշանակում է, որ պաշտոնական իրադրություններում, հանդիսավոր իրադարձությունների ժամանակ՝ կինոյում, թատրոնում, հեռուստատեսությունում պետք է գործի միայն գրական արևելահայերենը: Ընդ որում՝ անաղարտ վիճակով: Ցավոք, պետությունը չի հետևում, ինչպես հարկն է, օրենքի կատարմանը: Մյուս կողմից հասարակությունը շատ անփույթ է լեզուն գործածելու իմաստով»,- ասաց Վիկտոր Կատվալյանը:
Սփյուռքի նախարարության աշխատակազմի համահայկական ծրագրերի վարչության գիտակրթական բաժնի պետ Սիրվարդ Համբարյանն էլ ներկայացրեց Մայրենի լեզվի միջազգային օրվա միջոցառումներն ու ծրագրերը:
«Մայրենի լեզվի օրն արդեն ավանդաբար սկսում ենք Օշական այցելությամբ, Մեսրոպ Մաշտոցի գերեզմանին ծաղիկներ դնելով, Դպրեվանքում գրական-երաժշտական համույթ է կազմակերպվում տեղի դպրոցի սաների, ինչպես նաև սփյուռքահայ ուսանողների մասնակցությամբ: Այս տարի այնտեղ ելույթ կունենան նաև արաբախոս սիրիահայ երեխաները, ովքեր ընդհանրապես լեզուն չեն իմացել, բայց արևելահայերենի ուսուցման դասընթացից հետո արդեն տիրապետում են, խոսում են, բանաստեղծություններ են ընթերցում, երգում են: Այնուհետև կվերադառնանք ՀՀ. ԳԱԱ կլոր սեղան հանդիպում-քննարկման: Մինչ այդ երթ կկազմակերպենք Մատենադարանից մինչև ԳԱԱ շենք: Եվ երեկոյան 18:00-ին Առնո Բաբաջանյանի համերգասրահում մեծ համերգային ծրագիր կա ձոնված մայրենիին»,- տեղեկացրեց Սիրվարդ Համբարյանը:
Նրա խոսքով՝ Սփյուռքի նախարարության ստեղծման առաջին իսկ օրվանից մայրենի լեզվի պահպանման, արևմտահայերենի պահպանման, լեզվի իմացության խնդիրներն առաջնային են եղել և հայապահպանական ծրագրերում՝ գերակա ուղղություն:
Սերժիկ Սրապիոնյանը անդրադառնալով լեզվի հիմնախնդիրներին՝ տեղեկացրեց, որ դիմել են ԿԳՆ առաջարկով՝ արևմտահայերենը ներառել դասավանդվող հիմնական առարկաների ցանկում:
«Մենք չենք ճանաչում այն լեզուն, որով հսկայական գրական ժառանգություն ունենք: Շրջանավարտներին մի երկու հարց ենք տալիս, լավագույն դեպքում ասում են՝ գրաբար է: Դպրոցն ավարտելով՝ շրջանավարտը պետք է տիրապետի արևմտահայերենին»,- նշեց Սփյուռքի փոխնախարարը: Առաջարկը քննարկման փուլում է:
