Այսօր «Անալիտիկ» կենտրոնում տեղի ունեցած «Սպառողական շուկայի խախտումները ՀՀ-ում. ինչպե՞ս խուսափել խաբված լինելուց» թեմայով ասուլիսի հյուր էր Բաբկեն Պիպոյանը:
Անդրադառնալով թեմային բանախոսն ասաց, որ պետք է կարողանալ տարբերակել սպառողական շուկայում առկա խնդիրները: Այսինքն՝ սպառողական շուկայում առկա խնդիրները լուծելու համար անհրաժեշտ է հստակ առանձնացնել պարենային ապրանքների շուկայում առկա խնդիրները, ոչ պարենային ապրանքների շուկայում առկա խնդիրներն ու ծառայությունների ոլորտում առկա խնդիրները:
«Մեծ խնդիրներ ունենք պարենային ապրանքների շուկայում, հատկապես հստակեցնել է պետք ձվի շուկայում առկա խախտումները: «Սովրանո» ընկերությունը ուկրաինական ձվեր է ներմուծում, որոնց պիտանելիության ժամկետը 60 օր է, մինչդեռ ՀՀ օրենսդրությամբ ձվի իրացման ժամկետը 25 օր է: Նման պարագայում ձուն սպառողական շուկա պետք է մտնի կրկնապիտակի առկայությամբ: «Սովրանոն» խախտել է կրկնապիտակի օրենքը և այն ներմուծել առանց կրկնապիտակի:
Արդյունքում ձուն մտնում է իրացման ցանց և կա խմբաքանակ, որի քսանհինգ օրը լրացել է, կա, որ դեռ չի լրացել: Կրկնապիտակների միջոցով պետք է սպառողին զգուշացվի այդ մասին: Օրենքը խախտում է խոշոր բիզնեսը, բայց արդյունքում տուժում՝ փոքրը: Սխալ մակնիշած ապրանքը, եթե իրացման ցանց է դուրս բերվում, պետք է պատասխանատվություն կրի ներմուծող ընկերությունը»:
Բանախոսի կարծիքով՝ շատ կարևոր է նաև տնտեսական ցիկլը: Գյուղատնտեսության նախարարությունը հայտարարություն է տարածել, որ նկատվում է մսի գնի անկում: Այսօր անասնակեր չունենալու պատճառով գյուղացին մորթում է անասուններին և մսի գինը ընկել է: Տնտեսական իրավիճակն է ստիպում գյուղացուն այս քայլին գնալ: Սակայն տնտեսական ցիկլով պայմանավորված՝ հետագայում կտրուկ գնաճ ենք ունենալու, և այս խնդիրը պետք է պետությունը կարգավորի: Գյուղմթերքի համար աշխարհի ոչ մի երկրում սահմանված չէ նվազագույն գին, կա սահմանված գին:
Բաբկեն Պիպոյանն անդրադարձավ նաև Հայաստան ներմուծվող գազի որակին. «Լուրջ խնդիր է նաև գազի ոչ բավարար որակը: Ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ գազի որակը չի համապատասխանում տրված չափանիշներին: Նախ գազի այրման ժամանակ կրակը պետք է կապույտ լինի, բայց դա այդպես չէ, և երկրորդ՝ գազի կաթսաների ֆիլտրերը փոփոխման ենթակա են հինգից տաս տարին մի անգամ, բայց Հայաստանում դրանք շատ շուտ են կեղտոտվում՝ մեկ տարի անց արդեն փոփոխման ենթակա են: Այս խնդիրը բավականին մտահոգիչ է, և պետք է կարգավորումներ ստանա պետության կողմից: Մենք տեղեկացնում ենք համապատասխան մարմիններին, առաջարկում ենք նաև լուծումներ, բայց ստիպել չենք կարող, քանզի չունենք համապատասխան լծակներ, ուստի նման իրավիճակում առաջին հերթին քաղաքացիները՝ հասարակական հատվածը, պետք է պայքարեն իրենց իրավունքների պաշտպանման համար»:
«Շատ մեծ խնդիր կա նաև ծառայություւնների շուկայում: Ծառայությունների շուկայում հիմնական բողոքները տաքսի ծառայություններից է: Սպառողը չգիտի, թե ինչքան պետք է վճարի, այն որոշվում է կմ-ով, բայց քանի որ այսօր գները հստակ կարգավորված չեն, սպառողները չգիտեն ծառայության արժեքը, որից օգտվում են: Պետությանը այս խնդիրները պետք է մտահոգի, և քաղաքացին չէ, որ պիտի լուծի դրանք: Սակայն եթե պետությունը չի անում, ստիպված քաղաքացին ինքը պիտի պաշտպանի իր իրավունքները:
Սպառողների շահերի պաշտպանության մասին ՀՀ օրենքը հստակ սահմանում է, թե ՀՀ քաղաքացին որ դեպքերում կարող է ապրանքը վերադարձնել. քաղաքացին իրավունք ունի վերադարձնել նաև նորմալ ապրանքը, բայց շատ խանութներում մենք տեսնում ենք փակցված հայտարարությունը՝ «Գնված ապրանքը հետ չի ընդունվում»: Այսինքն իրացնողն ի սկզբանե օրենքը խախտում է, բայց «Վարչական իրավախախտումների մասին» ՀՀ օրենքը խախտողների համար վարչական պատասխանատվություն չի սահմանում:
ՀՀ-ում նաև անհասկանալի է գործող զեղչային համակարգը: Զեղչային համակարգը գործում է համարյա տարին տասներկու ամիս, բայց քաղաքացին զեղչով ապրանքը գնում է ապրանքի ինքնարժեքից ավելի թանկ:
Բոլորը պետք է շահագրգիռ լինեն, որ եթե ինչ-որ ապրանք թանկանում է, ապա հրապարակային բացատրություն պետք է տրվի, թե ինչու է տվյալ ապրանքը թանկացել: Գազը երբ սկսեց թանկանալ, բոլորը սկսեցին խոսել տրանսպորտի գնի թանկացման մասին: Մենք այսօր չունենք պետական լիազոր մարմին, որը մեր երկրում կսահմանի ապրանքների ու ծառայությունների գները, որն էլ խոչընդոտում է երկրում բիզնես միջավայրի ձևավորմանը»:
Բաբկեն Պիպոյանի կարծիքով սպառողին անհրաժեշտ է հասարակական կազմակերպություն, որը պետք է զբաղվի նրա խնդիրների կարգավորմամբ, միաժամանակ շատ կարևոր է այս հարցում ԶԼՄ-ների գրագետ աշխատանքը, որովհետև նրանք են պատասխանատու սպառողների ապատեղեկացվածության համար:
