Ես ծանոթ եմ Անի Հովհաննիսյանի գործին, բայց, ցավոք, միայն լրատվամիջոցներում և սոցկայքերում եղած հրապարակումներից: Analitik.am-ի թղթակցի հետ զրույցում հայտարարեց Երևանի մամուլի ակումբի ղեկավար Բորիս Նավասարդյանը՝ չբացառելով, որ իր ղեկավարած կազմակերպությունը կարող է խորանալ այդ գործի մեջ:
-Պարոն Նավասարդյան, ես գիտեմ, որ վերջերս ռուսական մամուլում մի շարք հոդվածներ տպվեցին Հայաստանում գործող մի քանի կազմակերպությունների, այդ թվում նաև Ձեր կազմակերպության դեմ: Օրեր առաջ մեզ հետ զրույցում հայտնի քաղաքագետներից մեկը՝ Ստեփան Գրիգորյանը, նշեց, որ ժամանակային առումով այդ հոդվածները համընկան իր մուտքը Ռուսաստան արգելելու որոշման հետ: Ի՞նչ կասեք այս մասով:
-Ես կարծում եմ, որ Ռուսաստանի իշխանությունների համար ոչ դուրեկան կազմակերպություններին վարկաբեկելու գործընթացը վաղուց է սկսվել և դա եղել է Ռուսաստանի նախաձեռնությամբ: Նշված գործընթացն առավել ակտիվացավ 2013 թվականին, երբ Հայաստանը որոշեց չստորագրել Եվրամիության հետ ասոցացման համաձայնագիրը և միացավ Մաքսային միությանը, ապա՝ Եվրասիական տնտեսական միությանը: Բնականաբար, Հայաստանում շատ կազմակերպություններ համաձայն չէին այդ որոշման հետ և տրամաբանական է, որ այդ կազմակերպությունները սկսեցին գնահատականներ տալ ինչպես հայտարարությունների տեսքով, այնպես էլ այլ միջոցներով: Հենց այդ ժամանակ սկսվեցին մեծ թվով հոդվածներ լույս տեսնել, որոնք վարկաբեկում էին վերոնշյալ կազմակերպություններին: Հիմնականում դրանք լույս էին տեսնում ռուսական լրատվամիջոցներում կամ հայկական լրատվամիջոցներում, որոնք տարածում են Ռուսաստանի մոտեցումները և գնահատականները:
Ինչ վերաբերում է մեր կազմակերպությանը, ապա մեր մասին ևս գրել են, քանի որ մեր դիրքորոշումը վաղուց հայտնի է. Ե՛վ այն ժամանակ, և՛ այսօր, մենք համարում ենք, որ Եվրասիական ինտեգրացիոն նախագծին միանալու որոշումը չի նպաստում Հայաստանի զարգացմանը:
Մենք կարող ենք հիշել նաև Ռուսաստանի դեսպան Վոլինկինի հայտարարությունը, որ Հայաստանի իշխանությունները պետք է զբաղվեն այն կազմակերպություններով, որոնք սեպ են խրում հայ-ռուսական հարաբերությունների մեջ: Այսինքն՝ ակնհայտ էր, որ սկսվածը բավականին բարձր մակարդակով մեկնարկած արշավ է, և պարզ էր, որ վաղ թե ուշ կիրառվելու են այլ միջոցներ: Խոսքը, մասնավորապես, վերաբերում է Ստեփան Գրիգորյանի մուտքը Ռուսաստան արգելելու որոշման մասին:
-Իսկ պատահակա՞ն եք համարում այն, որ վերոնշյալ հոդվածների լույս տեսնելը, Ստեփան Գրիգորյանի մասով որոշումը կամ Ստյոպա Սաֆարյանի նկատմամբ քրեական գործեր հարուցելը ժամանակային առումով համընկան: Ստյոպա Սաֆարյանի մասին հիշատակեցի, քանի որ նա այդ գործերը կապում է Ռուսաստանի վարած քաղաքականության մասով իր քննադատությունների կամ ինչ-որ քայլեր ձեռնարկելու հետ:
-Ոչ...Բնական է, որ մեր նման մարդկանց և կազմակերպությունների նկատմամբ սկսված գրոհը չեր սահմանափակվելու լրատվամիջոցներում ինչ-որ հրապարակումներով: Պարզ էր, որ վաղ թե ուշ ավելի խիստ միջոցներ էին կիրառվելու, ինչը մենք տեսնում ենք: Իսկ թե այս ամենն ուր կհասնի, դժվարանում եմ ասել:
Ամեն դեպքում, մենք ապրում ենք Հայաստանում և որքան էլ սահմանափակված լինի Հայաստանի ինքնիշխանությունը, կարծում եմ՝ մեր իշխանություններն ինքնուրույն կձևավորեն իրենց կարծիքը ՀՀ քաղաքացիների և Հայաստանում գործող կազմակերպությունների վերաբերյալ:
Մենք կարող ենք ունենալ հակասություններ, սակայն մեր հանրային մշակույթն առայժմ այնպիսին է, որ ընդունելի են նաև այլ կարծիքները, այլ գնահատականները, այլ մոտեցումները: Քանի դեռ դա այդպես է, մեզ այդքան էլ չպետք է մտահոգի, թե ինչ են ասում այլ պետությունները մեր կազմակերպություններ մասին: Մենք առաջին հերթին մտածում ենք մեր պետության, Հայաստանի շահերի և զարգացման մասին: Եթե Հայաստանից դուրս սա որևէ մեկին դուրեկան չէ, դա իր խնդիրն է:
-Իսկ Հայաստանում գործող որոշ կազմակերպությունների դրսից լռեցնելու փորձերն արդյո՞ք ներսից թույլ տալու պայմաններում չի լինում:
-Հայաստանում գործող կազմակերպությունները, որոնք զբաղվում են մարդու իրավունքներով, այլ կարգի իրավապաշտպան գործունեությամբ, միշտ էլ անհարմար են եղել իշխանությունների համար: Տեսեք, մեր կազմակերպությունը, որն արդեն 21 տարի գործում է, այս տարիներին բազմաթիվ քարոզչական գրոհների թիրախ է եղել: Բայց այդ ճնշումներին պետք չէ մեծ ուշադրություն դարձնել: Մենք պետք է առանց ճնշումներից վախենալու շարունակենք մեր գործն անել, քանի դեռ իրավական հնարավորություններ կան: Եթե դու մի գործ ես սկսում, պետք է հասկանաս, որ ճնշումներ միշտ էլ լինելու են, և եթե պատրաստ չես այդ ամենին, ավելի լավ է այլ գործունեությամբ զբաղվես: Մենք հենց սկզբից գիտակցել ենք ամեն ինչ, իմացել ենք, թե ինչին ենք գնում և ինչու ենք գնում:
-Պարոն Նավասարդյան, Դուք խոսեցիք Հայաստանում Ռուսաստանի դեսպանի հայտարարության մասին: Տեսեք, «Անալիտիկ» լրատվականի խմբագիր Անի Հովհաննիսյանն արդեն մոտ 8 ամիս է անազատության մեջ է: Նա բազմիցս հայտարարել է, որ ինքն այդ վիճակում գտնվում է հենց Վոլինկինի նախաձեռնությամբ, քանի որ համարձակություն է ունեցել խոսել ռուսական ՎՏԲ բանկում ադրբեջանական կապիտալի մասին: Ի՞նչ գիտեք առհասարակ Անի Հովհաննիսյանի գործի մասին և որքանո՞վ է հնարավոր, որ Ռուսաստանի դեսպանը կարողանա այդ աստիճանի ազդեցություն ունենալ Հայաստանում:
-Ես, իհարկե, ծանոթ եմ Անի Հովհաննիսյանի գործին, բայց, ցավոք, միայն լրատվամիջոցներում և սոցկայքերում եղած հրապարակումներից: Դեռ չեմ պատկերացնում, թե ինչպես մենք կարող ենք մեր հնարավորություններից ելնելով խորանալ այդ գործի մեջ, թեև չեմ բացառում, որ նման բան կլինի:
Ինչ վերաբերում է ազդեցությանը, ապա ասեմ, որ Ռուսաստանի տարբեր պաշտոնական կառույցները մեծ ազդեցություն ունեն մեր երկրում: Արդյո՞ք այդ ազդեցությունը հասնում է այնտեղ, որ կարողանան ստիպել Հայաստանի իրավապահ մարմիններին ՀՀ քաղաքացու նկատմամբ կալանքի մասին որոշում կայացնել, չեմ կարող ասել, այսպիսի ապացուցված նախադեպեր չունենք: Բայց պետք է հետևողական լինել, ուշադիր հետևել գործընթացներին և եթե որոշակի հիմնավոր փաստեր լինեն, բնականաբար խնդրին հատուկ ուշադրություն դարձնել:
-Իսկ Ձեր նկատմամբ «Ալյանս» կուսակցությունը կամ Տիգրան Ուրիխանյանը պատահաբար հայցեր չեն ներկայացրե՞լ: Որպեսզի հարցս ավելի պարզ լինի, կարող եմ խոսել Ստյոպա Սաֆարյանի դեպքի մասին: Օրեր առաջ նա մեզ հայտնեց, որ իր դեմ 4 քրեական գործ կա հարուցված վերոնշյալ անձի կամ կուսակցության կողմից՝ նշելով, որ դրանք հարուցվել են այն բանից հետո, երբ ինքը քննադատել է Ռուսաստանի այս կամ այն քայլը: Դուք ևս զերծ չեք մնում նման քննադատություններից, հետևաբար հետաքրքիր է, կան արդյո՞ք նման գործեր Ձեր մասով:
- Ոչ, մեր նկատմամբ հայցեր չկան: Մեր մասին տարբեր հրապարակումներ եղել են, սակայն ինչ-ոչ իրավական զարգացումներ դեռ չկան: Բայց ես կասկած չունեմ, որ դա ցանկացած պահի հնարավոր է, քանի որ մեր երկրում կան քաղաքական կառույցներ, հասարակական կազմակերպություններ, որոնք փորձում են մտնել ռուսական տարբեր պաշտոնական ատյանների աչքը, եթե կարելի է այդպես ձևակերպել: Ի դեպ, դա կարող է լինել նաև սեփական նախաձեռնությամբ: Ամեն դեպքում, մենք դրան էլ ենք պատրաստ:
-Պարոն Նավասարդյան, եթե վերադառնանք Ռուսաստանի հետ հարաբերություններին, ապա պետք է ասել՝ կան կարծիքներ, որ հայ-ռուսական հարաբերություններում Հայաստանն ու Ռուսաստանը չեն գտնվում հավասար դիրքերում: Չեք կարծո՞ւմ, որ դրա մեղավոր նաև մենք ենք: Ինչո՞ւ է մեզ դա այդքան դուրեկան, եթե կարելի է այդպես ասել:
-Դրա պատճառները բազմաթիվ են, ես նշեմ միայն երեքը: Առաջինը և հիմնականն այն է, որ Հայաստանում իշխող վերնախավը շատ է սիրում հարստանալ: Եվ եթե դու հարստանալու համար օգտագործում ես ազգային ռեսուրսները, վաղ թե ուշ հայտնվում ես մի վիճակում, երբ պետք է փոխհատուցես: Այսինքն, եթե դու յուրացնում ես այն, ինչն ամբողջ ազգին է պատկանում, պետք է հասկանաս, որ գալու է մի պահ, երբ պետք է վերադարձնես դա: Դրա համար ստիպված ես վարկեր վերցնել և այլն: Իսկ եթե կա կողմ, որը ցանկանում է ճնշում գործադրել քո նկատմամբ, օգտագործում է այդ առիթը, ինչն անում է Ռուսաստանը:
Երկրորդ պատճառն այն է, որ Հայաստանը շատ լուրջ խնդիրներ ունի՝ կապված անվտանգության հետ: Եթե դու քո ռեսուրսներն օգտագործում ես ոչ թե անվտանգությանդ մակարդակը բարձրացնելու համար, այլ՝ հարստանալու, հնարավոր է գա մի պահ, երբ դիմես ինչ-որ մեկի օգնությանը, որպեսզի այդ ինչ-որ մեկն ապահովի քո անվտանգությունը: Ահա այս մասով մենք հայտնվել ենք Ռուսաստանի ազդեցության տակ: Իհարկե, պետք է ասել, որ այս տարի այստեղ սկսվեցին բանավեճեր, որ դա լուրջ բացթողում էր և պետք է ինչ-որ բաներ անել: Թե ապագայում ինչ արդյոք կտա դա, դեռ կտեսնենք, սակայն այսօր մենք գտնվում ենք Ռուսաստանի ազդեցության տակ: Բնականաբար, Ռուսաստանը, կարևորություն տալով այս տարածաշրջանում իր ներկայությանը և ունենալով Հայաստանը, որպես լավագույն գործիք Հարավային Կովկասում և նույնիսկ ավելի հարավ իր ազդեցությունը տարածելու համար, օգտվելու է այսօր գոյություն ունեցող պայմաններից: Ռուսաստանին պետք չէ այս հարցում մեղադրել: Սա մեր խնդիրն է:
Երրորդն այն է, որ Ռուսաստանը լուրջ ազդեցություն ունի մեր ներքին քաղաքականության և տեղեկատվական ոլորտի վրա: Ունենալով այդ ազդեցությունը՝ Մոսկվան բավականին լուրջ դերակատարում կարող է ունենալ Հայաստանում իշխանություններ ձևավորման հարցում: Ստացվում է, որ գործող իշխանությունը պետք է հաշվի առնի Ռուսաստանի հնարավորությունները և փորձի սիրաշահել այդ կողմին, եթե ցանկանում է իր դիրքերն ամրապնդել:
Սրանք գոյություն ունեցող պատճառներից միայն մի քանիսն են, կան շատ այլ պատճառներ:
