Ջավախքցին, անտեսելով իր բազմաթիվ հոգսերն ու խնդիրները, Ամանորին սպասում ու նախապատրաստվում է մեծ սիրով: Տոնական օրերին այստեղ մոռանում են բազմաթիվ խնդիրներն ու բարձր տրամադրությամբ դիմավորում Նոր Տարին՝ հավատալով, որ այն կգերակայի գալիք տարվա ողջ ընթացքում:
Նոր Տարին Ջավախքում ամենասպասված ու սիրելի տոներից մեկն է, որի ընթացքում բնակիչները կարողանում են լիարժեք հանգստանալ և ժամանակ գտնել՝ իրենց բարեկամներին ու հարևաններին այցելելու համար: Ջավախքում կան Նոր Տարվա հետ կապված բազմաթիվ սովորույթներ, որոնք եկել են դարերի խորքից և պահպանվել են մինչ այժմ: Ջավախքցին մեծ հավատով է մոտենում այս տոնին և բազմաթից հույսեր է կապում գալիք տարվա հետ:
Ամենակարևոր սովորույթներից է Ամանորին ընդառաջ մաքրագործման արարողությունը. մաքրում են տունը, բակը, գոմը, որին մասնակցում են ընտանիքի բոլոր անդամները: Տարեմուտից առաջ ամբողջ տունը մաքրվում է և թարմացվում, քանի որ մաքրությունը խորհրդանշում է նոր սկիզբ, որից սկսվում է նոր տարվա պատմությունը, նոր ժամանակը: Տարին ժամանակային սահման է՝ հիմնված բնության վրա։ Դա այն ժամանակահատվածն է, որի ընթացքում Երկիր մոլորակը կատարում է մի լրիվ պտույտ Արեգակի շուրջը:
Տարեմուտի գիշերը երեխաները խմբերով շրջում են տնից տուն և բարեմաղթանքներ ասելով՝ իրենց պարկերի մեջ են հավաքում հատուկ այդ նպատակով նախապատրաստված ընդեղեն, չամիչ, կոնֆետներ և մրգեր: Կաղանդի գիշերը, բոլորի տան բակերը պետք է լուսավորված լինեն և դարպասներն էլ բաց, որպեսզի երեխաները չվախենան և այցելեն բոլորի տները, քանի որ իրենց այցելությամբ՝ Նոր Տարվա շեմին, բերում են նոր հաջողություններ ու բարություն:
Սովորույթի համաձայն, տարեմուտի գիշերը պատրաստվում է կլոր գաթա, որի մեջ տանտիկինը դնում է մետաղադրամ. կեսգիշերին այն կտրում են և ընտանիքի յուրաքանչյուր անդամ ստանում է տարվա իր բաժինը: Ընտանիքի այն անդամը, որին բաժին է հասնում մետաղադրամով կտորը, համարվում է գալիք տարվա ամենահաջողակը:
Ջավախքցու համար շատ կարևոր է նաև, թե Ամանորին իր առաջին հյուրն ով է լինելու, քանի որ, եթե հյուրը բարի ու հաջողակ մարդ է, ապա նա իր հետ բերում է բարություն ու հաջողություն, իսկ եթե հակառակը՝ անհաջողություն ու չարություն:
Տոնական սեղանի համար տանտիկինը պատրաստում է համեղ ուտեստներ և քաղցրավենիք՝ կլոր գաթա, փախլավա, դոլմա, խաշած ձուկ, խոզի, հավի, բադի խորոված, տարբեր աղցաններ և այլն: Ջավախքցու տոնական սեղանը պետք է լինի առատ և ուտեստներն էլ պետք է պատրաստված լինեն սիրով, քանի որ Նոր տարվա շեմին առատությունն ու բարությունը բերում են լիություն ու սեր:
Հունվարի մեկից սկսած՝ բնակիչները շրջում են տնից տուն և իրենց հարևաններին ու բարեկամներին նվերներ տալիս ու տոնական սեղանի շուրջ բարեմաղթանքներ ասում:
Նոր տարվա մուտքը դիմավորելու ավանդույթը դարերի պատմություն ունի, և ջավախքցին անկոտրում կամքով կարողանում է անթեղել նահանջող տարվա տված բոլոր անհաջողությթւններն ու դժվարությունները՝ անխախտ հավատ ներշնչելով իրեն գալիք տարում ավելի վստահ քայլելու համար:
Վարդուհի Երանոսյան
