Քսան սոնետ Մարի Ստյուարտին
1
Մարի՛, վանդակավոր Ալբան կարգին
անկիրթ եղավ: Ո՞ր մի ծունկը նրա
կանխատեսեց` էկրանների վրա
կենդանանաս, ինչպես արձան, այգի:
Մասամբ` սա, անունով Լյուքսեմբուրգի:
Ինչ-որ ռեստորանից եկա - սրա
լճակներին նայեմ: Եվ ո~վ հրաշք,
հանդիպեցի այստեղ ես Ձեզ, Տիկին:
Եվ այդ հանդիպումի ահա ուժից,
և զի «հարյավ անցած ողջն իմ սրտում»`
ես դասական կոտորակ եմ բրդում
հին փողաբերանն ու բխում եմ ժիր`
ինչ դեռ մնաց ռուսաց խոսքին բաժին -
ընծա Ձեզ, Ձեր ուսի կաթնամուժին:
5
Քո սիրեցյալների թիվը, Մարի,
նախանձողդ թող շատ չհամարի,
երեք էր, ութ, քսան, քսանինը:
Թագը չունի ավելի մեծ կորուստ,
քան թե պատահական անկողինը:
(Հեգ դատապարտյալ է թագն ի վերուստ.
հանրապետությունը պի~նդ կաղին է,
անտիկ սյան պես): Այս կարծիքից բեր ու
շոտլանդական կոմսին (հաստ կողի՛ն իր)
փորձիր շարժել թեկուզ կես քայլ հեռու:
Քո ալբացոց ի~նչ մի ուղեղին էր`
ինչ կա անկողնու մեջ, ինչ` գահերում:
Ճերմակ ագռավ եղար դու քո դարում,
ուստի վճարեցիր բոզի գինը:
6
Ես ձեզ սիրում էի: Սերը (գուցե
ցավ է), դեռ ուղեղն է իմ շաղափում:
Ողջն ի դերև ելավ, ցնդեց օդում:
Փորձեցի ինձ խփել, զենքի հարց էր`
բարդ է: Քունքերն էլ են լավ շփոթում`
որի՞ն: Բանը դողով չէր փչացել,
այլ` մտածմամբ: Թու՛, չարք, ի՞նչ եմ բրդում:
Այնպես անհույս, ուժգին սիրեցի ձեզ,
որ, տա Աստված, այլոք… երբեք չի տա:
Նա` լինելով կարող, բազմագիտակ,
կրկին չի արարի - ըստ Պարմենիդեսի -
լայնոսկր ճռթոցը, արյան ջերմն այս հուռթի,
որ ատամնալիցքին տենչը բերնում կիզի`
ուզի քսվել - «կուրծքը» ջնջենք - շուրթին:
9
Հարթավայր է: Շեփոր: Մարտի շառաչ:
Մտան երկու հոգի: «Ո՞վ ես, կանգ առ»:
«Իսկ դո՞ւ»:«Ի՞նքս»: «Այո՛»: «Բողոքական»:
«Մենք` կաթոլիկ»: «Այդպե~ս»: Ճռթոց: Հառաչ:
Հետո ամենուրեք դիակներ կան:
Ագռավականչ: Հետո ձյուն է առատ:
Շալ են փորձում կառքում նախշանկար:
«Դամասկո՞ս - որտեղ է»… «Ուր սիրառատ
սիրամարգի արուն սիրուն է, քան
էգը»: «Բայց չի անցնի այնտեղ անգամ
դամա (երբ տամա է զարկում): Շառատ
գիշեր մի դղյակում խիստ հոլիվուդական:
Նորից հարթ տեղ: Ձայներ երկու հոգու քայլի:
Նորից մարտ, ու նրանց ոռնոցները գայլի:
12
Ի՞նչ է պատմությունը: - Մարմին: Միս ու
արյուն: Արվե՞ստ: - Գլխատվա՛ծ մարմինը:
Շիլլեր. Պատմությունը հենց նրա վարմին էլ
դեմ է առել: Մարի, չէիր սպասում,
որ այդ գերմանացին անզուսպ
կփորփրի հինը,
և, իսկն ասած, ախր, իր ինչի~ն էր`
ում ես տվել, եւ է~լ ով էր ուզում:
Բայց գուցե թե, ինչպես ամեն նեմեց,
մեր Ֆրիդրիխի վախը կացինն էր հենց:
Ապա, ասում եմ քեզ, երբեք ոչինչ
(երևակայիր սա), նույն Արվեստն էլ վրան,
հասու չէ մարմընիդ, շուքին նրա:
Ելիզավետային Պատմությունը զիջիր:
20
Պարզ, անվրդով գրչի խոսք եք կարդում
այգու, մի հանդիպման, նրա՛ մասին,
ով քառասնութ թվին, դարձած կինոպատում`
ինձ աշակերտ արեց սիրո դասի:
Ձեր կարծիքի հերթն է, դուք եք դատում.
ա) արդյո՞ք, եղել է սանն անբասիր,
բ) ռուսաց մեջ նո՞ր է ոճն այս, աթու,
գ) դասական ունկին չի՞ հակասի:
Նեպալ - քաղաքամայրն է Կատմանդուն:
Թե պատահականը վստահ խոսի,
միայն օգուտ կտա: Ապրում անդուլ
կյանքը, որ ապրում եմ, պարտ եմ այդու
ես էջերին նախկին ձնատեսիլ
թղթի - փաթաթ արված, դարձած դուդուկ:
1974
Ռուսերենից թարգմանեց ԱՎԱԳ ԵՓՐԵՄՅԱՆԸ
Սկզբնաղբյուր` hs-poetry.blogspot.am
